شیوه نامه برگزاری کرسی نظریه پردازی، نقد و مناظره

مقدمه:
مسئله نظریه‌پردازی و تولید علم اصیل، به‌ عنوان یکی از اولویت‌های راهبردی کشور در مرکز توجه پژوهشگران و طراحان سیاست‌های ملی قرار دارد. یکی از اصلی‌ترین کارکردهای کرسی‌ها در دانشگاه، تولید علم و جابجایی مرزهای دانش است. تلاش برای دستیابی به جامعه علمی مولد و نوآور، وابسته به شناخت دقیق و تفصیلیِ عوامل مؤثر بر فرآیند تولید علم است. نظریه‌پردازی، نوآوری و نقد، ریشه در جان و هستی آدمی دارد. این موضوع که از مطالبات مقام معظم رهبری نیز هست، زمینه را برای رشد و شکوفایی خلاقیت و ایجاد ایده‌های نو در دانشگاه ایجاد می‌کند. بر این اساس دانشگاه امام خمینی(ره) جهت فراهم کردن نشاط علمی و ایجاد تولید فکر، ارتقای فرهنگِ نقد و نوآوریِ علمی، سنجش کیفِیِ دستاوردهای علمی صاحبنظران، اندیشمندان و پژوهشگران و ایجاد بسترهای مناسب برای بهره‌گیری از این دستاوردها، برگزاری کرسی‌های علمی-ترویجی را در دستور کار خود قرار داده است. شیوه‌نامه حاضر بر اساس آئین‌نامه‌های مرتبط هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، به‌منظور معرفی اهداف و اجرای رویه یکسان در برگزاری تهیه شده است.
ماده 1- تعاریف
کرسی: مسندی است علمی، متشکل از صاحبنظران و متخصصان در یک حوزه تخصصی که به پیشنهاد رئیس کرسی و با تأیید شورای علمی فعالیت می‌کنند.
کرسی علمی-ترویجی: به کرسی‌هایی علمی اطلاق می‌شود که صاحب‌نظران در یک جلسه به‌صورت عرضه (ارائه یافته‌های تازه علمی و پژوهشی) و نقد ایده علمی یا مناظره، به ارائه مدعیات خود می‌پردازند. در نهایت مدعیاتِ صاحبنظران در کرسی عرضه و آن ایده علمی توسط دو ناقد (داخلی، خارجی) و در مناظره توسط طرف مقابل، نقد می‌شود و بدون داوری یا نمره‌دهی به پایان می‌رسد.
شورای کرسی‌های علمی-ترویجی: شواریی است که تحت عنوان «کمیتۀ دستگاهی» در آیین‌نامۀ هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره (آذرماه1387) تعریف شده‌ است و اهداف، وظایف و ساختار و سیاست‌های آن در آیین‌نامۀ مذکور شرح داده شده‌است. دانشگاه بین‌المللی امام خمینی در سال 1392 موفق به اخذ مجوّز کمیتۀ دستگاهی شد که از این پس «شورای کرسی­های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره» نامیده می‌شود، گردید. این شورا فعالیت‌هایش را از طریق دبیرخانۀ شورای کرسی‌ها پیگیری می‌کند.
ناقدان: به جمعی از استادان و متخصصان رشته علمی خاص اطلاق می‌شود که با انتخاب کرسی علمی-ترویجی مربوط تعیین و وظیفه نقد علمی مدعاهای مطرح شده در اجلاسیه‌های کرسی علمی-ترویجی را عهده‌دار است.
مدیر جلسه: یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه که به پیشنهاد گروه آموزشی و تأیید معاون پژوهشی دانشکده مسئولیت مدیریت جلسه کرسی را بر عهده دارد.
ماده 2:  ساختار و وظایف شورای کرسی‌ها

1. اعضای شورای کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره متشکل از رئیس دانشگاه، معاون پژوهشی دانشگاه، رئیس نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه، روسای دانشکده‌های علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم و تحقیقات اسلامی و علوم پایه است.

2. این شورا با هدف تقویت مبانی علوم نظری در قالب کرسی‌های علمی- ترویجی، بومی کردن علم را به‌عنوان یک اصل، سرلوحه کار خود قرار داده است.

3. وظیفه اساسی شورای کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره بررسی و تصویب طرح‌های ارائه شده جهت برگزاری کرسی علمی-ترویجی است.

4. معاون پژوهشی دانشگاه دبیر شورای کرسی­های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره است.

تبصره 1:  رئیس دانشگاه می­تواند ریاست شورای کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره را به یک فرد حقیقی محول و افراد حقیقی و مسئول دبیرخانۀ کرسی­ها را ابقا یا افراد جدیدی را جایگزین کند.
تبصره 2: معاون پژوهشی هر دانشکده به نمایندگی از رئیس دانشکده امور مربوط به کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره را پیگیری خواهد کرد.
ماده 3- وظایف معاون پژوهشی دانشکده‌ها

1. دریافت عناوین و چکیده کرسی علمی-ترویجی از مدیران گروه‌های آموزشی جهت برگزاری کرسی علمی-ترویجی.

2. بررسی و ارائه طرح در شورای دانشکده و ارائه برای بررسی به دبیر شورای کرسی‌های علمی-ترویجی.

3. پیگیری تشکیل جلسات شورای کرسی‌های علمی-ترویجی و تصویب طرح‌های ارائه شده از طریق دبیر شورای علمی-ترویجی.

4. نظارت، هماهنگی و حمایت از کرسی‌های علمی-ترویجی در دانشکده و اجرای مصوبات شورای کرسی‌های علمی-ترویجی با هماهنگی رئیس دانشکده.

5. تحویل مستندات و گزارش‌های کرسی‌های علمی-ترویجی برگزار شده به کارشناس پژوهشی دانشکده برای نگهداری در فایل کرسی‌های علمی-ترویجی و ارسال یک نسخه به معاونت پژوهشی دانشگاه.

ماده 4 - فرایند برگزاری کرسی‌های علمی-ترویجی

1. صاحب کرسی علمی-ترویجی، طرح برگزاری کرسی علمی-ترویجی خود را مطابق پیوست شماره 1، یک ماه قبل از برگزاری کرسی علمی-ترویجی آماده و به مدیر گروه آموزشی مربوطه ارائه می‌نماید. گروه آموزشی بعد از بررسی و تصویب صورت جلسه مذکور را به معاونت پژوهشی دانشکده ارسال می‌نماید. معاون پژوهشی نیز طرح را در شورای دانشکده ارائه و تصویب می‌نماید.

2. معاون پژوهشی دانشکده، ضمن هم‌اندیشی با اعضای گروه آموزشی مربوط، یک نفر عضو هیأت علمی صاحب‌نظر در حوزه موضوع را به‌عنوان ناقد از درون دانشکده و یک نفر ناقد را از بیرون دانشکده یا دانشگاه و یک نفر را به عنوان مدیر جلسه انتخاب و از ایشان برای حضور در جلسه کرسی علمی-ترویجی دعوت می‌نماید.

3. یک هفته قبل از برگزاری جلسه کرسی علمی-ترویجی، اطلاع‌رسانی کرسی بوسیله پوستر، بنر، سایت و تابلوی اعلانات دانشکده و دانشگاه انجام می‌شود تا دانشجویان و اعضای هیأت علمی علاقه‌مند در جلسه شرکت نمایند.

4. جلسه کرسی علمی-ترویجی در تاریخ مورد نظر، برگزار می‌شود.

5. جلسه به صورت صوتی و با کیفیت مطلوب جهت ارائه به شورای کرسی‌های ضبط می‌شود.

6. صاحب کرسی بحث اصلی خود را با تأکید بر نوآوریِ موجود در آن، به مدت سی دقیقه ارائه می‌نماید.

7. هر یک از ناقدان ارزیابی خود را از نقاط قوت و ضعف موضوع، به مدت ده دقیقه مطرح می‌نمایند.

8. صاحب کرسی به مدت بیست دقیقه توضیحات تکمیلی و پاسخ‌های لازم را به ناقدان ارائه می‌نماید.

9. هر یک از ناقدان به مدت پنج دقیقه دیدگاه‌های تکمیلی خود را مطرح می‌نمایند. در این مقطع اعضای هیأت علمیِ حاضر و دانشجویان در جلسه نیز اجازه طرح سؤال و اظهار نظر خواهند داشت.

10. صاحب کرسی ضمن پاسخ به سئوالات مطرح شده، بحث خود را جمع‌بندی می‌نماید.

11. مدیر جلسه ضمن اداره جلسه به جمع‌بندی مطالب، تهیه و تکمیل فرم گزارش (پیوست 2) می‌پردازد و کلیه مستندات را حداکثر طی یک هفته به معاون پژوهشی دانشکده تحویل می‌دهد.

12. اعضای هیأت علمی که صاحب کتاب تألیفی هستند می­توانند مدعای اصلی کتاب خود را در قالب کرسی علمی-ترویجی مطرح و در معرض نقد و بررسی ناقدان قرار دهند.

تبصره 1: در صورتی که استاد مدعو دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) یا عضو هیأت علمی معرفی شده سازمان‌ها، مؤسسات یا دانشگاه‌های دیگر متقاضی برگزاری کرسی علمی-ترویجی در دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) باشد، کرسی علمی-ترویجی مطابق این شیوه‌نامه برگزار می‌شود و مالکیت معنوی آن متعلق به دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) خواهد بود.
تبصره 2: کلیه امور اجرایی (اعم از هماهنگی‌های لازم جهت برگزاری کرسی، رزرو سالن، اطلاع‌رسانی کرسی علمی-ترویجی، طراحی پوستر، بنر و ارسال مستندات کرسی برگزار شده، ارسال مقالات مستخرج از کرسی علمی-ترویجی و ارائه آمار ماهیانه کرسی‌های برگزار شده به کارشناس پژوهشی دانشگاه) بر عهده کارشناس پژوهشی دانشکده است.
ماده 5 - ثبت، مستندسازی و انتشار

1. مدیر جلسه موظف است با تکمیل فرم (پیوست 2) حداکثر طی یک هفته پس از زمان برگزاری کرسی، گزارش اجرایی کرسی علمی-ترویجی، به همراه فایل صوتی ضبط شده را به معاون پژوهشی دانشکده در شورای کرسی‌های علمی-ترویجی تحویل دهد.

2. کارشناس پژوهشی دانشکده موظف است حداکثر طی دو هفته پس از زمان برگزاری کرسی، کلیه مستندات مربوط به کرسی علمی-ترویجی (گزارش اجرایی، فایل صوتی یا تصویری) را جمعبندی و به معاون پژوهشی دانشکده برای ارسال به معاون پژوهشی دانشگاه تحویل دهد.

3. معاونت پژوهشی دانشگاه عهده‌دار ارسال گزارش برگزاری کرسی علمی-ترویجی، متن کامل مباحث کرسی علمی-ترویجی و فایل صوتی به دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره است.

ماده 6- امتیازهای مربوط به برگزاری کرسی های علمی - ترویجی

1. گواهی تأیید برگزاری کرسی علمی-ترویجی برای صاحب کرسی علمی-ترویجی، ناقدان و مدیر جلسه با امضای مشترک رئیس دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی‌ها و رئیس دانشگاه صادر می‌شود.

2. به ازای هر کرسی علمی-ترویجی برگزارشده 2 تا4 امتیاز پژوهشی به صاحب کرسی علمی-ترویجی اعطا می‌شود.

3. برای ناقدان هر کرسی علمی-ترویجی 1 تا 2 امتیاز پژوهشی اعطا می‌شود (این امتیاز صرفا در امور پژوهشی بویژه در تعیین اعتبار پژوهشی لحاظ می شود)

ماده 7- کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره و امتیازدهی به آنها
کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره در چارچوب کرسی های تخصصی برگزار می شود. کرسی های تخصصی به نشستهای علمی اطلاق می شوند كه صاحبنظران، در چند جلسه، در حضور شورای داوران و كمیته ناقدان، به ارائه مدعیات علمی خود می پردازند که قبلا در قالب طرحنامه نظریه، نوآوری یا نقد به دبیرخانه هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره ارائه كرده اند. این جلسات در قالب پیش اجلاسیه، اجلاسیه و با سه عنوان برگزار می شوند:

• كرسی نظریه پردازی

• كرسی نوآوری

• كرسی نقد

پیش اجلاسیه و اجلاسیه نهایی:  به جلسه ای تخصصی، مركب از صاحبنظر (طرح)، شورای داوران، كمیته ناقدان و ناظران علمی اطلاق می شود كه طبق ضوابط و مقررات برگزاری اجلاسیه ها، به نقد و ارزیابی طرحها می پردازند. پیش اجلاسیه‌ها در مراكز علمی و به صورت عمومی برگزار می شوند، در پایان دفاعیات صاحبنظر، نسبت به نقدهای مطرح شده، اصلاحاتی توسط شورای داوری مطرح می شود. در صورتی كه این اصلاحات، بنیادی نباشد و امكان داوری نهایی و نمره دهی در جلسه آینده فراهم باشد، جلسه بعد با عنوان اجلاسیه نهائی تشكیل خواهد شد و نوع مدعای علمی (نظریه، نوآوری و نقد) و درجه آن (عالی، خوب، متوسط و ضعیف) تعیین می شود. در غیر اینصورت یا طرح رد می شود یا تا انجام اصلاحات لازم، پیش اجلاسیه تكرار می شود. امتیازدهی به کرسی های تخصصی به صورت زیر خواهد بود.

• به کرسی نقد علمی 3 تا 7 امتیاز تعلق می گیرد.

• به کرسی نوآوری 3 تا 7 امتیاز تعلق می گیرد.

• به کرسی نظریه پردازی 7 تا 12 امتیاز تعلق می گیرد.

این شیوه نامه در هفت ماده تهیه و تدوین شد و در تاریخ 14/018/1401 در شورای پژوهشی دانشگاه و در تاریخ 24/11/1401 در هیأت رئیسه دانشگاه به تصویب رسید و از تاریخ تصویب اخیر، لازم الاجراست.