خلیج فارس یکی از نمادهای سرزمینی ایران است/ به لحاظ موقعیت، خلیج فارس قلب جهان نامیده می‌شود

به مناسبت روز ملی خلیج فارس طی مصاحبه ای تخصصی با دو تن از اعضای هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه در خصوص اهمیت این روز گفتگو کردیم، دکتر نصرالله پور محمدی املشی درخصوص روز ملی خلیج فارس اظهار کرد: ایران بدون خلیج فارس در نقشه مفهومی ندارد و هویت ایران در طول تاریخ وابسته به خلیج فارس بوده و به تعبیری خلیج فارس یکی از نمادهای سرزمینی ایران است. عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه بیان کرد: خلیج فارس به لحاظ اهمیت تاریخی و فرآیند شکل گیری تاریخ منطقه به ویژه تاریخ ایران نقش کلیدی داشته است. وی افزود: خلیج فارس از زمان هخامنشیان در دل سرزمین ایران بوده است به گونه‌ای که می‌توان گفت خلیج فارس دریاچه‌ای در درون خاک ایران بوده است زیرا سواحل جنوبی نیز در دست ایران و پادشاهان هخامنشی بوده است که این فرآیند تا دوره ساسانیان ادامه دار بوده و ما میبینیم که تا سرزمین یمن نیز گسترش پیدا می‌کند که در انجا دخالت سیاسی ک نظامی داشته است. این استاد تصریح کرد: آنچه که تاریخ یک مجموعه یا سرزمین را تشکیل می‌دهد کنش‌های انسانی است به این معنا که عنصر ایرانی است که در ابتدا و در اطراف خلیج فارس ایفای نقش می‌کند چنانچه درحال حاضر برخی واژه‌های فارسی همچنان در مناطق اطراف خلیج فارس نیز مرسوم است برای مثال واژه ناخدا از واژه ناخدا گرفته شده است و این نشان می دهد ایرانیان بخشی از امور خلیج فارس و دریای جنوب را از دو طرف در اختیار داشتند. وی با تاکید براینکه برخی از عناوین سرزمین‌های این منطقه در زمان گذشته ایرانی بوده اند  و این موارد اهمیت اجتماعی خلیج فارس را دوچندان می‌کند عنوان کرد: باتوجه به اینکه سواحل عمان، بندر سیراف و طاهری خیلی مطرح نبوده و کنش‌های دریایی ما از مسیر خلیج فارس بوده است و ساخت لنگرگاه در این بخش اسان تر بود بنابراین از این جهت نیز بسیار برای ما حائز اهمیت بود. این استاد مطرح کرد: از سوی دیگر در طول تاریخ ایران همواره حضور با معنایی در منطقه خلیج فارس داشته و اگر ما بخواهیم اخبار جهان را در یک روز ارائه دهیم از زمان هخامنشیان تاکنون این نام ایران است که در کنار خلیج فارس می‌درخشد و واژه عرب طی ۱۰۰ الی ۲۰۰ سال گذشته در این منطقه معنایی نداشت و بیشتر به بخش جزیره العرب و مناطق غربی شبه جزیره اختصاص داشت. وی گفت: اهمیت اقتصادی خلیج فارس به قدری زیاد است که مطرح کردن تمام جوانب آن ممکن است و در بخشی از آن می‌توانیم به راه تجارت و فرهنگ ما به هند اشاره کرد چنانچه پنجاه سال پس از سعدی اشعار آن در هند رواج داشت. این استاد با بیان اینکه خلیج فارس به لحاظ نفت، مروارید،گاز و تجارت آزاد اهمیت بسزایی دارد کرد: با ورود تهاجمی پرتقالی‌ها و پس از آن انگلیسی‌ها، هلندی‌ها و فرانسوی خلیج فارس به محل چالش کشورهای اروپایی بود که همچنان ادامه دارد. وی در پایان گفت: خلیج فارس به ویژه برای کشور ایران که حضور معناداری در طول تاریخ در منطقه خلیج فارس داشته بسیار حائز اهمیت است و باید تلاش شود تا نام خلیج فارس تاابد در کنار کشور ایران بدرخشد. همچنین  دکتر باقرعلی عادل فر درخصوص روز ملی خلیج فارس اظهار کرد: ما در شرایط خاص بین الملی، ژئوپلیتیک و سیاسی امروزی قرار داریم که در این شرایط نیازمند اندیشه‌هایی هستیم که بتوانیم هویت ملی را تعریف کرده و گاها با شجاعت آن را باز تعریف کنیم و خلیج فارس را به عنوان یک امر ملی، حاکمیت و هویت ملی استقرار ببخشیم تا نسل امروز بتواند به آن ببالد و طی امیدهای راستین ایجاد شده نسل جوان بتواند تلاش خود را برای بازسازی ایران بزرگ بکار ببرد. عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه بیان کرد: به لحاظ طبیعی طبیعت دریای فارس که برخی به دنبال جعل آن هستند دارای اهمیت ویژه‌ای است چنانچه در گذشته دنیا و جعرافیای قدیم در سه قاره آسیا،  آفریقا و اروپا خلاصه می‌شد و باتوجه به اینکه اقیانوس‌ها به سبب دانش کم فنی و کشتیرانی و جعرافیایی قابل استفاده نبودند خلیج فارس در جنوب فلات ایران و بخش غربی اسیا یکی از نقاط مهم جغرافیای طبیعی است چرا که این قاره‌ها با چند دریا و دریاچه وخلیج اصلی ارتباطات خود را در حوزه سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی حفظ می‌کردند. وی افزود: در این جغرافیایی طبیعی خلیج فارس یکی از این دریاهای رابط بود که از طریق در واقع دریای هند،  عرب، احمر،  نیل و بعدها از طریق کانال به مدیترانه منتهی می‌شد که بعدها با شکل گیری کشورها و امپراطوری‌ها خلیج فارس جغرافیای مناسبی برای برقراری ارتباط بین تمدن‌های کهن بود. این استاد دانشگاه بیان کرد: سه قاره کهن از طریق مسیر ارتباطی بری در دوره باستان از طریق جاده ابریشم و از طریق بحری توسط دریاهای هند، احمر و خلیج فارس به بین النهرین و مدیترانه می‌رسید که محصولات شرقی از دو دریای احمر و خلیج فارس به مناطق اروپایی منتقل می‌شد. وی ادامه داد: باتوجه به اینکه امپراطوری هخامنشی یک امپراطوری پرقدرت بود و بین النهرین از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود جهان این امپراطوری و خلیج فارس را با عنوان پارس، پرشیا و پرسیا می‌شناختند و باتوجه به موقعیت جغرافیای این دریا شکل جدیدی از شرایط سیاسی شکل گرفت که در پی آن هر قدرت دریایی که می‌توانست تجارت کند به عنوان قدرت برتر شناخته می‌شد که این امر تا پیش از اسلام ادامه داشت و سبب تجارت با کشورهای مختلف می‌شد. این استاد تاکید کرد: اهمیت این بخش بقدری بود که امپراتوری بیزانس باتوجه به وجود قدرت‌های شرقی در تلاش بودند تا در بین النهرین حضور داشته باشند که ایران در این بین بزرگترین رقیب آنها محسوب می‌شد. وی در ادامه مطرح کرد: در دوره حکومت اسلامی با ایجاد امپراطوری انجلس، از این منطقه تا چین و یکپارچگی در سیاست دریاها در اختیار مسلمانان قرار گرفت و این منطقه برای مسلمانان نیز بسیار حائز اهمیت بود. وی تشریح کرد: در قرن ۱۵ اروپایی توانستند به سواحل خلیج فارس،  هند و چین دست پیدا کنند که این امر سبب کاهش قدرت مسلمانان شد که با وجود اروپایی‌ها خلیج فارس به لحاظ تجاری نیز باز از اهمیت ویژه ای برخوردار شد زیرا تا پیش از حضور اروپایی‌ها انها برای تجارت با چین از طریق مسیرهای خشکی ارتباط داشتند و حالا به مسیرهای دریایی راه پیدا کرده بودند. دکتر عادل فر تصریح کرد: اگرچه غرب به طور کلی از ایجاد اقتدار در تنگه‌های مهم احساس خطر داشت و اعلام کردند هرامپراطوری برای حیات خود باید به سه تنگه اصلی این منطقه دست پیدا کند و بااین کار می‌تواند دنیای تجارت را در دست بگیرد اما ایرانیان در دوره شاه عباس توانستند اقتدار خود را در خلیج فارس باز گردانند. وی افزود: تاکنون اروپایبان با وجود تغییر شرایط همچنان در پی اقتدار در این منطقه هستند و بسیاری از کشورها خلیج فارس را قلب جهان می‌دانند. این استاد تاکید کرد: موضوع نفت و انرژی بعد از جنگ جهانی اول نقش مهمی را ایفا کرد و انگلیس ها در این میان برای حفظ اقتدار در خاورمیانه نفوذ خود را بیشتر اعلام کردند. وی در پایان گفت: هنوز چالش‌های جدی در حوزه خلیج فارس برای مدیریت این منطقه بین غربی‌ها و کشورهای اطراف وجود دارد و کشور ما باید تلاش کند تا اقتدار خود را به نفع حاکمیت و مردم حفظ کند و بااین فرایند هویت تاریخی که پیش از اسلام، پس از اسلام و دوره معاصر وجود دارد و بسیار ارمان پذیر بوده و براساس مستندات تاریخی به ثبت رسیده است حفظ کند و  نسل ما باید با تلاش بتواند هویت ملی ما در خلیج فارس را ارتقا ببخشد.