گزارش اولین همایش ملی آینده پژوهی آموزش عالی ایران؛چشم انداز های بین المللی شدن و چالش های آن

دکتر نائینی، رئیس دانشگاه در دومین روز از همایش ملی آینده پژوهی آموزش عالی ایران؛چشم انداز های بین المللی شدن و چالش های آن بیان داشت:یکی از روندهای مهم، کلان و موثر مرتبط با نظام آموزش عالی و علم و فناوری، روند بین المللی شدن دانشگاهها و آموزش عالی است که بدون شک واقعیتی انکار ناپذیر است که همه ابعاد کار و فعالیت در آموزش عالی و دانشگاهها را تحت تاثیر خود قرار داده است. وی افزود: اگر روند بین المللی شدن دانشگاهها را به عنوان یک واقعیت که می تواند آینده دانشگاهها و آموزش عالی کشور را شکل دهد به رسمیت بشناسیم، نمی توانیم آن را نادیده بگیریم، و مانع تاثیرات گسترده و عمیق آن شویم، اما می توانیم بر آن تاثیر بگذاریم و آینده مطلوبی در این روند و مسیر پیش بینی و ترسیم کنیم. رئیس دانشگاه اظهار داشت: یکی از عوامل تاثیر گذار بر آینده، پیشرفت های علمی و دستیابی به فناوری های نو و جدید است. این پیشرفت ها نیز حاصل نمی شود جز با تحول در آموزش عالی و نظام علم و فناوری و حرکت در مسیر فرا رفتن از مرزهای کنونی و گشودن افق های نو. وی تصریح کرد: برای رسیدن به این هدف بهره گیری از علم و دانش و فناوری های نوین در جهان و رقابت برای فرا رفتن از وضع کنونی و دستیابی به موقعیت و وضعیتی بهتر و برتر ضرورتی است که ورود به عرصه تعاملات بین المللی را اجتناب ناپذیر می سازد. وی با تاکید بر اهمیت آینده پژوهی و آینده نگاری در حوزه آموزش عالی افزود: با آینده نگاری در نظام آموزش عالی و علم و فناوری می توان راهکارهای لازم را برای تاثیر گذاری بر روند بین المللی شدن دانشگاهها و آموزش عالی ارائه داد و آینده مطلوب و مورد نظر خود را ساخت. دکتر نائینی اظهار داشت: همایش ملی «آینده پژوهی آموزش عالی ایران: چشم انداز بین المللی شدن و چالش های آن» با این هدف طراحی و برنامه ریزی شده است. بویژه همزمانی آن با زمان طراحی و تدوین برنامه ششم توسعه را باید به فال نیک گرفت و امید وار بود دستاوردهای علمی این همایش بتواند نقشی هرچند محدود اما موثر در تدوین برنامه شششم توسعه ایفا نماید. وی در پایان گفت: برگزاری یک همایش نمی تواند همه هدفها و خواسته ها را تحقق بخشد، اما با ترویج دانش آینده پژوهی و دریافت نظرات صاحب نظران در باره بین المللی شدن دانشگاهها، می تواند تلاش هایی را که برای مواجهه فعال، آگاهانه، و برنامه ریزی شده با فرایند بین المللی شدن آموزش عالی و دانشگاهها صورت می گیرد تقویت نماید و ما را در برنامه ریزی برای شکل دادن به آینده مطلوب آموزش عالی یک قدم به پیش ببرد. در ادامه خانم دکتر نسرین نورشاهی، رئیس همایش و رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی با بیان اهداف برگزاری همایش و ارائه گزارشی از روند برگزاری همایش بیان داشت: مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی کشور اتاق فکر وزارت علوم محسوب می شود که در حوزه موضوعات مبتلا به آموزش عالی به این مسائل ورود پیدا می کند. وی افزود: موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی با توجه به رسالت و مسئولیتی که دارد در این موضوع ورود پیدا کرده تا با رویکردی علمی و نگاهی اجرایی این موضوع را از دو بعد علمی و اجرایی در دانشگاه ها مورد بررسی قرار گیرد. دکتر نورشاهی اظهار داشت: 200 مقاله در این همایش داوری شده و 4 عنوان پیش همایش با همکاری چهار دانشگاه برگزار که محتوای آن و خروجی این پیش همایش ها در نشست اولین روز همایش در اختیار40 نفر از مدیران همکاری های علمی و بین المللی دانشگاه ها قرار گرفت، همچنین 40 مقاله در همایش پذیرفته شده که در 6 عنوان سخنرانی کلیدی حدود 35 مقاله ارائه خواهد شد همچنین از 5 مهمانان خارجی نیز در این همایش دعوت به عمل آمده است. در ادامه دکتر همتی، استاندار قزوین بیان داشت: موضوع آینده پژوهی و اهمیت بین المللی شدن دانشگاه ها موضوعی است که باید مورد توجه و تامل  قرار گیرد و آمادگی لازم در دانشگاه ها برای ایفای نقش برجسته در عرصه رقابت جهانی و ارتقای علمی برای احیای گذشته پرافتخار کشور ایجاد شود. استاندار قزوین ادامه داد: تحولات به سمتی پیش می رود که دانشگاه ها نسبت به گذشته تغییرات چشمگیری داشته و دانشگاه ها صرفا به انتقال دانش اکتفا نمی کنند بلکه به سمت کارآفرینی پیش می روند. دکتر همتی با تاکید بر تربیت نیروهای کارآفرین در دانشگاهها بیان کرد: کشوری که دانشگاه های پیشرو، خلاق و کارآفرین نداشته باشد قادر به تاثیرگذاری و ایفای نقش در عرصه جهانی ندارد. وی خاطرنشان کرد: امروز دانشگاه ها تا اعماق شهرهای دوردست نیز پیش رفته است و باید شرایط بین المللی را برای آن مهیا کنیم که الزامات و توجه های خاصی را می طلبد. استاندار قزوین عنوان کرد: با نگاه به اسناد بالادست باید ایران به جایگاهی برسد که رتبه نخست علمی و فناوری را در منطقه از آن خود کند؛ ضمن اینکه اقتصاد دانش بنیان به عنوان یک پدیده جدید و مهم مطرح است. همتی ادامه داد: بین المللی شدن از چالش های پیش روی دانشگاه هاست که نمی توان از آن اجتناب کرد و باید در مسیر آن به خوبی پیش رفت.و امروزه مرزهای جغرافیایی فاقد کارایی هستند بلکه مرزها در اختیار علم و فناوری قرار دارد که از رهگذر آن فرصتی برای عالمان و پزوهشگران فراهم شده است تا از طریق آن، گذشته پرافتخار کشور را احیا کند. وی افزود: عرصه دانشگاه ها باید این فرصت ها را بشناسند و خود را برای ایفای نقش مناسب در آن آماده کند. استاندار قزوین یادآور شد: باید در کشور متناسب با سند چشم انداز نقش خود در منطقه را بخواهیم ایفا کنیم و در غیر اینصورت قدرت ماندن در حوزه های اقتصادی و فرهنگی را نداریم. همچنین دکتر شریعتی نیاسر، معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری طی سخنانی در این همایش بیان کرد: دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) در کشور تنها دانشگاهی است که عنوان بین المللی داشته و در خط مقدم بین المللی شدن و عملی کردن است و مزین بودن آن به نام بنیانگذار انقلاب، ویژگی منحصر به فرد این دانشگاه است اما واقعیت این است که به معنای واقعی کلمه دانشگاه بین المللی در کشور نداریم. وی آموزش را تنها یک امر ملی ندانسته بلکه بین المللی دانست که باید باید دانشگاه ها روند بین المللی شدن را در کشور دنبال و اجرایی کنند چرا که تعاملات بین المللی نیاز جوامع بشری است و همچنانکه هیچ فردی بدون تعامل قادر به نقش آفرینی نیست جوامع تیز باید با تعامل با یکدیگر در عرصه جهانی  نقش خود را ایفاء کرده و تاثیرگذار باشند. وی افزود :رقابت بین دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی همچنین در اقتصاد آموزش عالی  نیز نقش ایفاء می کند و در این راستا باید سه تحول در نظام آموزش عالی صورت گیرد، تفکر و اندیشه مدیریتی حاکم بر آموزش عالی متحول شود، برنامه های درسی بر اساس ویژگی های بازار بین المللی تدوین شود و روحیه نوع دوستی و احترام به عقاید تقویت شود.. دکتر شریعتی در ادامه با تشریح و اشاره به اسناد بالادستی و مبانی قانونی تعاملات ملی و بین المللی در سند چشم انداز ۱۴۰۴، نقشه جامع علمی کشور و قانون برنامه پنج ساله توسعه و احکام پیشنهادی برنامه ششم توسعه گفت: ما در زمینه اسناد بالادستی و قانون کم نداریم اما در عمل در این زمینه ضعیف هستیم معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری عنوان کرد: دستیابی به جایگاه نخست علمی و فناوری در منطقه، افزایش جذب دانشجویان خارجی، تبادل استاد و دانشجو، گسترش همکاری های علمی و فناوری با مراکز بین المللی مورد تاکید در نقشه جامع علمی کشور است. دکتر شریعتی افزود: در قانون برنامه پنجم نیز راه اندازی دانشگاه های مشترک، دوره های آموزشی مشترک و تاسیس شعب دانشگاه ها در خارج از کشور مورد تاکید قرار دارد که طرح راه اندازی شعب دانشگاه های ایران در خارج از کشور به تصویب رسیده است و اجرایی می شود. وی بیان کرد: بر اساس برنامه ششم توسعه، دانشگاه های کشور به چهار دسته فراملی، منطقه ای، ملی و محلی تقسیم شده اند که دسته نخست باید در زمینه بین المللی شدن پیشرو باشند. معاون آموزشی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص رویکرد وزارت علوم برای توسعه تعاملات فراملی ادامه داد: حمایت از دانشگاه های پیشتاز در گسترش مرزهای دانش و فناوری، کسب مرجعیت علمی در منطقه و جهان و تبدیل شدن به الگوی کیفی برای موسسات آموزش عالی کشور در وزارت علوم پیگیری می شود و اکنون بسیاری از دانشگاه های ایران دانشگاه های برتر جهان هستند و در رتبه بندی پیشرفت خوبی داشته ایم. شریعتی با بیان اینکه دانشگاه های ما با دانشگاه های بین المللی فاصله دارند، خاطرنشان کرد: باید دانشگاه ها بتوانند با دانشگاه های مختلف ارتباط برقرار کنند و همکاری های لازم نظیر تبادل استاد، اجرای تفاهمنامه ها و تحقیقات مشترک را تحقق بخشند. همچنین در این همایش دکترنصیری قیداری، سرپرست کمیسیون یونسکو در ایران با تاکید بر اینکه با وجود قوانین متعدد در کشور خلا قانونی برای بین المللی شدن دانشگاه ها نداریم اما در این زمینه توفیق نداشته ایم  بیان داشت: یونسکو تاکید بر جهانی شدن دارد که تحقق آن الزاماتی را می طلبد و باور عقلی و اعتقاداتی یکی از این الزامات است. سرپرست کمیسیون یونسکو در ایران خاطرنشان کرد: یونسکو آموزش عالی را به عنوان یک کالای عمومی مورد توجه قرار می دهد و تلاش برای تفکر نقادانه و حقوق شهروندان دارد. نصیری با تاکید بر لزوم ایفای نقش و سهم دانشگاه ها در حوزه پژوهش تصریح کرد: آموزش عالی باید به آموزش اخلاقی شهروندان نیز اهتمام بورزد و اکنون در مسیر تلاش برای تعامل و توسعه دانشگاهی گام برمی دارد. سرپرست کمیسیون یونسکو در ایران با بیان اینکه باید به تنوع فرهنگی در عین یکپارچگی جهان اهمیت داد، خاطرنشان کرد: باید در عین یکپارچه شدن با دنیا، هویت ایرانی بودن خود را حفظ کنیم. وی تصریح کرد: در صحنه جهانی رقابت تعیین کننده است و باید در مسیر علم به آن توجه شود که ایران هم باید در تدوین کنوانسیون های جهانی نقش داشته باشد. سرپرست کمیسیون یونسکو در ایران ادامه داد: ایران فقط امضاکننده قوانین و کنوانسیون ها باشد بلکه در تدوین آن به ایفای نقش بپردازد که این از معیارهای جهانی شدن است. در ادامه مراسم نشست های تخصصی پیرامون محورهای همایش برگزار شد.