نقش دانشگاه‌های جهان اسلام در ایجاد تمدن نوین اسلامی در دانشگاه بررسی شد

در این نشست ذکراله محمدی استاد تاریخ دانشگاه  درباره تاثیرات دانشگاه‌های جهان اسلام در ایجاد تمدن اسلامی به ایراد سخن پرداخت و با توجه به نقش و کارکرد دانشگاه‌ها در فرآیند تمدن‌سازی دانشگاه‌های جهان اسلام را یکی از پیشران‌های ایجاد تمدن نوین اسلامی معرفی کرد. دکتر محمدی با اشاره به تعاریفی که از دانشگاه وجود دارد بیان داشت:در تاریخ تمدن اسلامی دانشگاه به موسسات یا مراکز آموزش عالی اطلاق می شد که دارای مدیریتی منسجم و متشکل از اقوام و ملل مختلف بود و ابعاد گوناگون علمی ، سیاسی، اجتماعی و رفاهی داشت.  تعلیمات عالی  ( آموزش عالی ) و آموزش علوم مختلف با حضور طلاب و دانشجویان از  اقوام مختلف با مدیریت  منسجم و منظم  عناصری بودند که ویژگی های دانشگاه ها را تشکیل می دادند. در مراکزی مانند بیت الحکمه ها و مساجد هم آموزش صورت می گرفت اما چون همه عناصر دانشگاه را نداشتند دانشگاه به حساب نمی آمدند . وی به دو نمونه از دانشگاه های موفق و موثری که در جهان اسلام تاسیس شدند و در ایجاد تمدن  اسلامی تاثیر بسزایی داشتند اشاره کرده و گفت: الازهر مصر و نظامیه بغداد از این نمونه ها هستند که نقش و تاثیر زیادی در جهان اسلام و در ایجاد تمدن اسلامی و حتی در رنسانس و بیداری اروپا داشتند. علل توجه به تاسیس دانشگاه در جهان اسلام دکتر ذکرالله محمدی در معرفی علل توجه به دانشگاه و تاسیس دانشگاه ها در جهان اسلام به عوامل و علل مختلفی اشاره کرده و گفت:تاکید به علم آموزی در اسلام و در سیره معصومین، اهمیت دادن به وقف جهت ترویج علم و دانش ، تلاش  برای نظم بخشیدن و سامان دادن به فعالیت های علمی در جهان اسلام، و رقابت هایی که بین دربارها و حاکمان مختلف در جهان اسلام وجود داشت از جمله این عوامل بودند. این عوامل موجب شد تا به تاسیس دانشگاه همت گماشته شود و دانشگاهها نقش و جایگاه مهمی در فرهنگ و تمدن اسلامی بیابند. سخنران نشست تخصصی نقش دانشگاه های جهان اسلام در تمدن سازی و ایجاد تمدن نوین اسلامی اظهار داشت: دانشگاه ها پس از تاسیس تاثیرات عمیقی در جهان اسلام و در جهت رشد ملت های مسلمان ایجاد کردند آنها در ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی ، اقتصادی و رفاهی تاثیر گذار بودند و از این جهت توانستند به فرایند شکل گیری تمدن اسلامی کمک کنند. نقش و تاثیر دانشگاهها در تمدن سازی دکتر محمدی در بیان تاثیر فرهنگی و اجماعی دانشگاهها با اشاره به ابعاد ابزاری و محتوایی تمدن،  نقش دانشگاه ها را در ایجاد و تولید ابعاد محتوایی تمدن نوین اسلامی بسیار موثر دانست  و  نمونه های تاریخی،نوآوری والگو سازی در تولید علم و معرفت،ارتقاء سطح فرهنگ عمومی در جامعه و عمومی کردن ارزش ها و هنجارهای تمدنی ، گفتمان سازی و ایجاد تمثیلها و الگوهای مبین ومقوم تمدن نوین اسلامی، و ترویج اخلاق و اخلاق مداری در جامعه را از پیامدها و تاثیرات دانشگاه ها در جهت تمدن سازی عنوان کرد و آنها را عاملی موثر در ایجاد فرهنگ و تمدن نوین اسلامی دانست. دکتر محمدی با توجه به تجربه و نمونه های تاریخی اعلام کرد در شرایط کنونی نیز برای شکل دادن تمدن نوین اسلامی، دانشگاهها نقش اساسی و مهمی دارند و ابراز داشت:دانشگاه ها با فرهنگ سازی، گفتمان سازی، ترویج اخلاق و تولید علم وتکنولوژی می توانند به تمدن سازی بپردازند . از این جهت باید به دانشگاه ها اهمیت داد و به فعالیت آنها ارج نهاد. دکتر محمدی تاثیر دانشگاه های جهان اسلام را محدود به جهان اسلام ندانست و تاکید کرد که بررسی تاریخ به خوبی نشان می دهد که اروپا و دانشگاه های اروپایی از دانشگاه های معظم و بزرگ جهان اسلام الگو گرفته اند . از این جهت اروپا و دانشگاه های غربی مدیون جهان اسلام و دانشگاه های جهان اسلام هستند و در شرایط کنونی نیز اگر دانشگاهها جایگاه و عظمت خود را بیابند می توانند هم در جهان اسلام و هم در خارج از آن تاثیرگذار باشند. گفتنی است پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) به عنوان مسئول کمیسیون آینده پژوهی و آینده نگاری هفته علمی تمدن نوین اسلامی با مشارکت انجمن علمی علوم سیاسی و انجمن علمی ـ فرهنگی دانشجویان افغانستان این نشست را برگزار کرد. در این نشست دکتر ذکر الله محمدی مدیر گروه تاریخ دانشگاه بین المللی امام خمینی به سخنرانی پرداختند.