نشست تخصصی "آینده داعش" در دانشگاه برگزار شد

دکتر حاکم قاسمی رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) در سخنرانی خود با عنوان "مذاکرات صلح سوریه و سناریوهای پیش روی داعش" ضمن تحلیل وضعیت موجود بحران سوریه و داعش با توجه به عدم قطعیتها و عوامل موثر به ترسیم سناریوهای احتمالی که پیش روی داعش وجود دارد پرداخت. وی گفت: بعد از گذشت حدود 5 سال از بحران سوریه، مذاکرات و اقدامات جهت حل سیاسی بحران سوریه آغاز شده است. با توافق هایی که صورت گرفته یکی از پرسش های مهم، در باره آینده داعش است. و پرسش اصلی این است که با توجه به فرایند مذاکرات و تلاشی که برای حل سیاسی بحران سوریه آغاز شده و با توجه به مواضع بازیگران درگیر در بحران داعش با چه آینده یا آینده هایی روبروست؟ دکتر قاسمی بازیگران بحران سوریه را دولت سوریه،گروه‌های معارض در سوریه (ارتش آزاد، شورای ملی سوریه، اخوان المسلمین، احزاب کرد، شورای هماهنگی ملی)، داعش(دولت اسلامی عراق و شام) و النصره، بازیگران منطقه ای ( ایران، ترکیه، عربستان )، بازیگران فرا منطقه ای ( امریکا، روسیه، اتحادیه اروپا، چین)، بازیگران بین المللی ( سازمان ملل متحد) معرفی کرد و گفت همه آنها را در وضع موجود می توانیم در چهار گروه دسته بندی کنیم. گروه یا ائتلاف اول(شامل دولت سوریه، ایران، عراق، روسیه، چین)، گروه یا ائتلاف دوم( شامل گروه‌های معارض در سوریه، ترکیه، عربستان، قطر، امریکا، اروپا)، گروه سوم داعش و النصره، و گروه چهارم نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل متحد که البته نقش و بازی آن به شدت از بازی و عملکرد دو گروه اول تاثیر می پذیرد و تابع آنهاست. رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه با اشاره به تحولات بحران سوریه گفت: تا شهریور گذشته موازنه ای در بحران ایجاد شده بود که باعث فرسایشی و طولانی شدن بحران شد اما بعد از آن موازنه در بین بازیگران دخیل در بحران تغیییر کرد و به نفع ائتلاف اول(شامل دولت سوریه، ایران، عراق، روسیه، چین) جهت پیدا کرد. وی این تغییر موازنه را به شرح زیر اعلام کرد: 1-مقاومت دولت سوریه و حمایت دولت ایران از آن و نا امیدی مخالفان از سقوط بشار اسد بر عکس پیش بینی های قبلی2-ورود نظامی روسیه به بحران3-آغاز پیشرویهای نیروهای نظامی سوریه که نتیجه دو عامل قبلی بود. دکتر قاسمی افزود: با تغییر موازنه در وضعیت و صحنه میدانی بحران سوریه تغییرات اساسی ایجاد شد که نتیجه آن آغاز مذاکرات صلح سوریه و توافق بر سر راه حل سیاسی بود. در پی آن با تصویب قطعنامه های شورای امنیت و رسمیت یافتن فرایند حل سیاسی بحران این توافق ها اجرایی شد و با موافقت بازیگران برای بر قراری آتش بس و تصویب آن در شورای امنیت آتش بس بحران سوریه از 8 اسفند 94 آغاز شد. رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) با اشاره به تحولات سیاسی و نظامی در بحران سوریه ابراز داشت: با توجه به این وضعیت و اینکه همه بازیگران بر مبارزه با داعش تاکید دارند سوال این است که آینده داعش و النصره چه خواهد شد. برای پاسخ به این سوال باید دو عدم قطعیت را بررسی کنیم . الف- چگونگی پیشرفت مذاکرات و روند حل سیاسی بحران . آیا این روند و توافق و همسوی ادامه پیدا خواهد کرد یا نه؟ ب-میزان مقاومت داعش در برابر فشارهای ناشی از حل سیاسی بحران. آیا این گروه می تواند مقاومت کند و مقاومت خواهد کرد یا نه؟ با توجه به این عدم قطعیت ها ما در آینده با چهار وضعیت احتمالی روبرو هستیم. رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) گفت : وضعیت های قابل تصور با توجه به عدم قطعیت ها عبارتند از:1-همسویی بازیگران برای حل سیاسی بحران و مبارزه با داعش و ناتوانی داعش برای مقاومت در برابر فشارها2-همسویی بازیگران برای حل سیاسی بحران و مبارزه با داعش و قدرت و توان داعش برای مقاومت3- بروز اختلاف بین بازیگران برای حل سیاسی بحران و مبارزه با داعش و ناتوانی داعش برای مقاومت4- بروز اختلاف بین بازیگران برای حل سیاسی بحران و مبارزه با داعش و قدرت و توان داعش برای مقاومت. دکتر قاسمی با توجه به این وضعیت های احتمالی سناریوهای احتمالی را ترسیم کرد و گفت سناریو مختلفی قابل تصور است:با توجه به وضعیت اول و اینکه بازیگران تا چه حد تصمیم به مبارزه با داعش را اجرایی کنند دو سناریو قابل ترسیم است که عبارتند از :سناریی الف: سر افعی له می شود.1-شکل گیری جنگ همه جانبه و قدرتمندانه با داعش و ناتوانی آن برای مقاومت2-جلوگیری از خروج داعش با هدف تمام کردن کار 3-گرفتار شدن داعش در محاصر و سرکوب کامل آن4-حذف داعش از صحنه سوریه و عراق5-بازگشت حاکمیت دولت سوریه بر مناطق تحت کنترل داعش6-خروج نیروهای خارجی از سوریه 7-نمونه های تاریخی همکاری بازیگران سناریوی ب: افعی به سوراخ می خزد.1-جنگ همه جانبه با داعش اما جلوگیری نکردن از خروج داعش از منطقه تحت کنترل خود2-مقاومت نکردن داعش و تلاش برای حفظ خود 3-تلاش برای خروج از بحران و پایان کار دولت اسلامی عراق و شام4-روی آوردن داعش به عملیات زیرزمینی و تلاش برای حفظ خود، عضو گیری و باز سازی خود به صورت مخفیانه5-بازگشت حاکمیت دولت سوریه بر مناطق تحت کنترل داعش 6-خروج نیروهای خارجی از سوریه. با توجه به وضعیت دوم و سیاست و مواضع بازیگران در مبارزه با داعش نیز دو سناریو می توان ترسیم کرد:سناریوی الف: زخم کاری به افعی وارد می شود.1-جنگ قدرتمندانه با داعش با هدف حذف آن 2- مقاومت داعش و تلاش برای حفظ خود3- طولانی شدن جنگ4- حذف داعش در یک فرایند طولانی و بده بستانها بین بازیگران بر سر موضوعات مختلف سناریوی ب: افعی زخم سطی می خورد و پس از مدتی پوست می اندازد.1-جنگ با داعش اما نه برای از بین بردن آن2- مقاومت داعش و تلاشش برای ضربه زدن به بازیگران درگیر و افزایش عملیات تروریستی 5-تداوم درگیری ها با داعش و فرسایشی شدن جنگ با داعش6- ماندن نیروهای خارجی در سوریه7-تداوم حیات و فعالیت داعش با عناوینی دیگر و توجیه آن توسط قدرتهای حامی داعش7- نمونه تاریخی: تجربه افغانستان و مبارزه با القاعده و طالبان رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) سناریوی احتمالی با توجه به وضعیت سوم را با نام "افعی زیر نور خورشید دراز می کشد" به شرح زیر توصیف کرد: 1-داعش در انتظار فرصت های جدید و تازه 2-بهره برداری داعش از شکاف بین مخالفان3-اقدامات و عملیات جسته گریخته بازیگران ضد داعش با هدف راضی کردن افکار عمومی 4-تلاش داعش برای باز سازی و تطبیق خود با شرایط ناشی از فشارهای جسته و گریخته و تداوم وضعیت فرسایشی بحران 5-تداوم وضع موجود دکتر قاسمی گفت: سناریویی که با توجه به وضعیت چهارم قابل تصور است این است که افعی گرم شده، جان تازه می گیرد و آماده حمله می شود.1-اعتماد به نفس داعش افزایش می یابد و خود را در وضعیت بهتر می بیند2-داعش آماده حملات بیشتر و گسترش مناطق تحت تسلط خود می شود3-ناتوانی بازیگران مخالف داعش برای حذف آن4-ادامه درگیریها در سوریه5-افزایش قدرت و اقدامات تروریستی داعش 6-موضع انفعالی بازیگران در مقابله با داعش7-اقدامات محدود و صوری قدرتها برای مواجهه با افکار عمومی8-تلاش داعش برای تغییر موازنه در بحران در پایان این نشست رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) سناریوهای مطلوب و محتمل را معرفی کرد و گفت سناریوی مطلوب، سناریوی الف وضعت اول است که سر افعی له می شود. زیرا همه بازیگران، و افکار عمومی بر مبارزه با داعش تاکید دارند. اما با توجه به احتمالات و نمونه های تاریخی سناریوی ب ناشی از وضعیت دوم احتمال وقوع بیشتری دارد یعنی افعی زخم سطی می خورد و پس از مدتی پوست می اندازد. در پایان نشست پرسش و پاسخ برگزار شد.