تنها راه رهاشدن از وابستگی به نفت و آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از تحولات قیمتی یا تحریم نفتی وحمایت اصولی و تنوع‌بخشی به تولید داخل اتکا به نیروهای انسانی خلاق و مستعد و سرمایه‌گذاری کیفی در مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاهی است.
فکر و اندیشه انسان و به تبع آن علم و فناوری موتور محرک رشد و رفاه اقتصادی عضو هیأت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) درگفت‌وگو با خبرنگار معاونت پژوهشی در خصوص اهمیت پژوهش در توسعه علم و فناوری گفت: در خصوص اهمیت پژوهش توجه به تاریخ حیات انسان گویای این نکته است که پیشرفت و رفاه جامعه در ادوار گذشته، رابطه مستقیمی با منابع طبیعی و ثروت‌های خدادادی داشته اما پس از دوره تجدید حیات فرهنگی و تحولات فکری و فرهنگی ناشی از آن، به تدریج از اهمیت منابع طبیعی و عوامل غیرانسانی کاسته و در مقابل نقش انسان و عقل و اندیشه و ابتکار او پررنگ‌تر شد.
وی ادامه داد: هرچه بیشتر به زمان حال نزدیک می‌شویم نقش انسان و خرد و خلاقیت او در فرآیند رشد و رفاه جوامع بیشتر و پررنگ‌تر می‌شود و امروزه انسان نقش اصلی و محوری را در فرآیند رشد و رفاه جوامع ایفا می‌کند. اگر تعریف رایج از توسعه، که آن را تسلط انسان بر طبیعت و محیط و به خدمت گرفتن آن می‌داند، را بپذیریم آن‌گاه ناگزیر باید اندیشه و ابتکار انسان را تنها ابزار این تسلط و در نتیجه تنها ابزار نیل به رشد و پیشرفت و رفاه اقتصادی بدانیم. پس فکر و اندیشه انسان و به تبع آن علم و فناوری موتور محرک رشد و رفاه اقتصادی است.
عضو هیأت علمی افزود: طبیعتاً پژوهش در این میان نقش فوق‌العاده و اساسی دارد و تعیین چهارچوب‌های دانش و فناوری و نیز ترسیم نقشه کلی پیشرفت آن‌ها به گونه‌ای که جهان ما با کمترین مخاطرات در مسیر پیشرفت مواجه شود، تنها بر پایه پژوهش ممکن است. نکته دیگری که باید بدان توجه کرد اهمیت پژوهش در علوم انسانی است. در سیر تاریخی انسان تا به امروز دانشمندان علوم انسانی، بیش از متفکرین سایر حوزه‌های علمی در تحولات کنونی نقش داشته‌اند. در واقع، تحولاتی که در حوزه‌های فلسفه و به‌تبع آن در سایر حوزه‌های علوم انسانی رخ داد موجب تغییر نگرش نسبت به انسان و جهان مادی و به جایگاه انسان در این جهان شد.
دکتر جوکار گفت: این تجدیدنظر نسبت به انسان و حیات مادی، زمینه را نه تنها برای رشد و گسترش مطالعات در حوزه‌های علوم طبیعی فراهم نمود بلکه بستری ایجاد کرد تا از یافته‌های پیشین این علوم در بهبود زندگی مادی و افزایش رفاه استفاده شود. این تجربه خود گویای اهمیت پژوهش در حوزه‌های مختلف علوم انسانی است. این‌گونه پژوهش‌ها گرچه ممکن است اثر مستقیم در رشد فناوری نداشته باشند اما اثرات بنیادین آن‌ها به مراتب ژرف‌تر از پژوهش در دانش‌های دیگر است چه حاصل پژوهش‌های علوم انسانی تعیین کننده نوع نگرش به انسان، علم، فناوری و جهان پیرامون است و کوچکترین تحولی در این نگرش، تحولات عمیقی در مسیر فناوری و دانش را رقم می‌زند.
عضو هیأت علمی دانشگاه در رابطه با تأثیر پژوهش بر اقتصاد کشور و حمایت از تولید بیان داشت: پیشرفت‌های علمی در قرون گذشته بسیار کندتر از روندی است که در چند دهه گذشته رخ‌داده است زیرا پیشرفت‌های چند سده اول هنوز نظام‌مند نشده بود و وابسته به اندیشه و ابداع و اختراع افراد معدودی با ویژگی و استعدادهای خاص بود که هر از گاهی ظهور می‌کردند و جامعه را از حاصل کار و اندیشه خود منتفع می‌کردند.
ایشان ادامه داد: اما هرچه به امروز نزدیک‌تر شده‌ایم نظام فکر و اندیشه و ابداع، هدف‌دارتر و سازمان یافته‌تر شده است. به دیگر سخن برخلاف سده‌های گذشته که روند رشد و پیشرفت، منفعل و متأثر از ظهور انسان‌های خاص بود، امروز جوامع برای رشد و رفاه خود فعال و پویا شده و دیگر منتظر نمی‌مانند تا انسان‌های ویژه از روی تصادف یا کنجکاوی عالمانه اختراع و ابداع و اکتشافی انجام دهند. بلکه از طریق تأسیس دانشگاه یا مراکز علمی ـ پژوهشی، خرده فکر و اندیشه‌های افراد عادی نیز به کار گرفته شدند تا از همه ظرفیت‌های فکری و استعدادهای انسانی برای پیشرفت علم استفاده شود.
عضو هیأت علمی گفت: در واقع، آنچه امروز باعث شتاب در پیشرفت خیره‌کننده دانش و فناوری و به‌تبع آن بهبود رفاه و قدرت اقتصادی جوامع شده، حاصل تلاش مراکز علمی و پژوهشی و عملکرد دانشگاه‌ها و نهادهای تولید علم است که از همه خرده فکرها و اندیشه‌ها با هدایت و رهنمایی افراد برجسته استفاده می‌نمایند. حاصل آنکه، رشد و رفاه امروزین جوامع حاصل یک و تنها یک عامل به نام انسان است که هیچ بدیلی برای آن در فرآیند رشد و پیشرفت جوامع وجود ندارد و منابع طبیعی به‌خودی‌خود نه ثروت‌اند و نه امتیاز. منابع طبیعی وقتی می‌توانند برای جامعه امتیاز و یا ثروت تلقی شوند که انسان‌ها باعقل و اندیشه خود در آن‌ها دخل و تصرف کنند. بی‌جهت نیست که کشورهای پیشرفته کنونی، پیش و بیش از آنکه به دنبال تسلط بر منابع جوامع دیگر باشند به فکر جذب استعدادهای خاص آن جوامع هستند.
ایشان افزود: در واقع، جوامع پیشرفته که سال‌هاست به نقش عقل و اندیشه و ابداع انسان در افزایش رشد و رفاه خود پی برده‌اند به انحاء مختلف در پی جذب استعدادها از سراسر جهان هستند تا از طریق به‌کارگیری هوش و استعداد آن‌ها به رشد تولید و رفاه خود شتاب بیشتری دهند. کشورهای پیشرفته با سرمایه‌گذاری وسیع در مراکز دانشگاهی و پژوهشی خود و بهره‌مندی از صاحبان اندیشه و ابداع، ابتکار عمل در پیشرفت‌های علمی را در دست دارند و هر روز با بهره‌گیری از نتایج پژوهش‌های علمی خود در همه زمینه‌ها، به رفاه جوامع خود می‌افزایند.
دکتر جوکار گفت: این یعنی در کشور عزیز ما نیز پیشرفت اقتصادی و رفاه مادی و معنوی بیش و پیش از آنکه از سرمایه‌گذاری در منابع طبیعی متمرکز حاصل شود، نیازمند سرمایه‌گذاری در منابع انسانی و مراکز علمی و پژوهشی است. این مسئله برای امروز ما اهمیت بیشتری دارد زیرا وجود منابع نفتی ارزشمند در اقتصاد کشور مانع از آن شده تا از ثروت اصلی یعنی نیروهای خلاق و مستعد کشور بهره کافی برده شود. همین امر، اقتصاد کشور را در مقابل شوک‌های قیمتی نفت یا تحریم‌های ظالمانه آسیب‌پذیر کرده است.
وی ادامه دا: به همین دلیل، تنها راه رهاشدن از وابستگی به نفت و آسیب‌پذیری اقتصاد کشور از تحولات قیمتی یا تحریم نفتی وحمایت اصولی و تنوع‌بخشی به تولید داخل اتکا به نیروهای انسانی خلاق و مستعد و سرمایه‌گذاری کیفی در مراکز علمی، پژوهشی و دانشگاهی است. متأسفانه به‌رغم تأکیدات مکرر مسئولان و تصمیم‌گیران کشور از بدو پیروزی انقلاب و تدوین و تصویب ده‌ها و صدها سند برای پیشرفت با هدف کاستن از وابستگی به درآمدهای نفتی، آنچه تاکنون اتفاق افتاده کم توجهی به نقش نیروهای انسانی مستعد و خلاق و تقویت واقعی مراکز علمی ـ پژوهشی و دانشگاهی بوده است.
دکتر حامد جوکار در خصوص حمایت دانشگاه از پژوهش‌گران افزود: ارزیابی حمایت از پژوهش‌گران توسط دانشگاه را می‌توان در چند حیطه بررسی کرد. اما درباره حمایت دانشگاه از پژوهش‌گران باید عرض کنم حدود دو سال از حضور من در دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) می‌گذرد و ارائه ارزیابی دقیق در این مدت کم طبیعتاً دقیق و مستند نیست. اما تجربه ارتباط بنده با معاونت پژوهشی دانشکده و دفتر ارتباط با صنعت، گویای این است که همه مدیران و کارشناسان محترم این حوزه‌ها با نگاه مثبت و همدلی و همراهی در پی کمک به پژوهش‌گران و پیشرفت امر پژوهش در دانشگاه هستند که باید از همه این عزیزان تشکر و قدردانی کنم.
دکتر حامد جوکار عضو هیأت علمی دانشگاه در خصوص مهمترین سوابق پژوهشی و تحقیقاتی خود ادامه داد: در خصوص سوابق پژوهشی نیز هر پژوهش‌گری موضوعات محوری و دغدغه‌های اصلی در مسیر علمی خویش دارد که به مثابه نخ تسبیح پژوهش‌های اوست. مهمترین موضوعات پژوهشی مدنظر من نیز مرتبط با حوزه تمدن اسلامی، الگوهای تمدنی، روش‌های برداشت از منابع دینی و آسیب‌شناسی ساختارهای دینی موجود کشور در مسیر پیش روست. بر این اساس تاکنون مقالاتی درباره الگوی نبوی تمدن اسلامی در بحث سیاسی و اقتصادی، الگوی مدیریت سرمایه اجتماعی در سیره پیامبر(ص)، روش‌شناسی نقد قرآن‌محور احادیث توسط امام صادق(ع)، بررسی چالش‌های آینده فعالیت‌های قرآنی کشور از اینجانب منتشر شده است. همچنین طرح پژوهشی ارتباط با صنعت درباره تدوین گزارش عملکرد و ارزیابی فعالیت‌های قرآنی دستگاه‌های کشور در این مدت به اتمام رسیده است.
فکر و اندیشه انسان و به تبع آن علم و فناوری موتور محرک رشد و رفاه اقتصادی - news.ikiu.ac.ir
فکر و اندیشه انسان و به تبع آن علم و فناوری موتور محرک رشد و رفاه اقتصادی
28 Nov 2021
کد خبر : 918310
تعداد بازدید : 1