- با ابلاغ سياست‌هاي كلي جمعيت از سوي مقام معظم رهبري از سال 1395 سی ام اردیبهشت ماه به عنوان روز ملی جمعیت نامگذاري و به ثبت رسيد. به همین مناسبت در مصاحبه ای که پایگاه خبری دانشگاه با خانم دکتر شهلا کاظمی دانشیار گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران داشت، در خصوص قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و اجرایی شدن آن گفتگو شد و به مسائل مختلف در موضوع جمعیت پرداخته شد.
دکتر کاظمی پور درباره اینکه طی دو دهه آینده ایران با بحران جمعیت روبرو است یاخیر گفت:از دیدگاه من در دو دهه آینده بحران جمعیت نخواهیم داشت ولی احتمالا در سال های بعدتر از آن با جمعیت سالمند روبرو خواهیم شد.اما این موضوع با برنامه ریزی درست می تواند مدیریت شود و به بحران تبدیل نشود.
وی در مورد پیش بینی رشد جمعیت در آینده به این موضوع اشاره کرد که در واقع پیش بینی ها مبتنی بر رفتارهای گذشته جمعیت است، ما گذشته جمعیت کشور را بررسی کردیم و در نتیجه از سال ۱۳۶۵ به بعد که رشد جمعیت افزایش داشته به تدریج هم کاهش یافته است بطوری که در آخرین سرشماری که سال ۹۵ بود رشد جمعیت به۱/۲۴ رسید، برآوردهای ما نشان می دهد که رشد جمعیت تا سال۱۴۰۰ به زیر یک رسیده و این روند نیز ادامه خواهد داشت.پیش بینی که من از رشد جمعیت دارم تا سال ۱۴۳۰با توجه به باروری، رشد جمعیت به صفر میرسد و بعد از آن منفی خواهد شد.
دکتر کاظمی پور در رابطه با اینکه سیاست های تشویقی جمعیت تا کنون موفق عمل کرده است یا خیر گفت:ما سیاست هایی که در جمعیت داریم یک ابلاغیه رهبری است که در ۳۰ اردیبهشت1393 به دست دولت رسید و به همین دلیل این روز به عنوان روز ملی جمعیت نامگذاری شده است.
وی ادامه داد: قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت یکی از سیاست هایی است که ابلاغ شده ولی هنوز اجرایی نشده، این قانون بعد از سالها رفت و آمد در مجلس در نهایت در۲۴آبان ۱۴۰۰ تصویب شد و نزدیک به مرحله اجرا است.
دکتر کاظمی پور راهکارهای سیاستی خود را در مورد سیاست تشویقی جمعیت پیشنهاد می کند:سیاست هایی که در بخش حمایت از خانواده به تصویب رسیده مشمول دو الی سه سال تحقیق بوده است. وی عنوان کرد:ما در موسسه تحقیقات سیاست هایی که کشور های دیگر در این مسئله اتخاذ کردند را بررسی کردیم و سپس در ایران پیاده سازی کردیم.
دکتر کاظمی پور ادامه داد:سیاست حمایت از خانواده فقط بحث باروری و افزایش فرزندآوردی را مطرح کرده است در صورتی که ابلاغیه رهبری در چهارده ماده ابلاغ شده که بسیار جامع تر از قانون های دیگر است و تمام جوانب درآن در نظر گرفته شده است.
دکتر کاظمی پور در مورد آگاهی بخشی به مردم گفت:بحث آگاهی بخشی بسیار مفید است ولی به شرط اینکه به فرد متخصص در این حوزه واگذار
شود.
وی در ادامه گفت:مسئله جمعیت نسبت به مسائل دیگر ساده تر است و اظهارنظر درباره آن هم راحت تر، ولی پیشنهاد راهکار در این زمینه باید به فرد متخصص واگذار شود.
دکتر کاظمی پور در پاسخ به این سوال که با چه سیاستی می توانیم مردم را به فرزندآوری تشویق کنیم و موانع را پشت سر بگذاریم با توجه به اینکه اقتصاد و معیشت دلیل اصلی عدم رغبت مردم به فرزندآوری است:در قانون حمایت از خانواده صرفا به این بند توجه شده است،طبق تحقیقات متعددی که داشتیم شرایط اقتصادی مانع اصلی فرزند آوری است.
وی عنوان کرد:مسئولین هم به این موضوع توجه کردند و شرایطی مثل وام ازدواج و وام فرزند آوری گذاشته شد، در صورتی که با وام مشکلات اقتصادی حل نمی شود.
به نظر من باید زیربنای اقتصادی مستحکم تر باشد و کاهش تورم، افزایش تولید و ثبات اقتصادی را به همراه داشته باشد.
دکتر شهلا کاظمی پور، استاد جمعیت شناسی دانشگاه تهران درباره اینکه قدرت اجرای طرح جوانی جمعیت تا چه اندازه است، توضیح داد: این قانون و قانون حمایت از خانواده در۷۳ ماده است و من همه این طرح هارا تحلیل کردم وشاید نیمی از اینها بار مالی داشته باشد.
وی ادامه داد: سه دولت قبلی زیر بار تصویب این طرح نرفت و الان هم که تصویب شده ممکن است با توجه به مشکلاتی که دولت دارد بخوبی اجرا نشود.
دکتر کاظمی پور در ادامه گفت: قانون باید طوری باشد که زمینه های مالی تامین شود و اگر چه ممکن است این طرح با پیگیری نمایندگان مجلس در دوسال اول خوب اجرا شود ولی در سال های بعد اجرای آن کمرنگ ترمی شود، و البته مسائل اجتماعی و فرهنگی در دراز مدت نتیجه بخش است.
دکتر کاظمی پور در مورد سیاست های اصلاح باورهای فرهنگی جامعه و اینکه چه اندازه این مسئله در قانون جوانی جمعیت مورد توجه قرار گرفته اظهار داشت: در این قانون به مسائل فرهنگی توجه شده ولی آن را از طریق صداوسیما و سازمان های متولی امر فرهنگ نشر می دهند.
وی در ادامه بیان داشت: در این مسئله چون بطور تخصصی کارشناسی نشده در واقع اثر بخشی لازم را ندارد من در مقاله ای که نوشتم، گفتم که مسائل فرهنگی اصل و اساس تغییر نگرش در بین مردم است.
دانشیار گروه جمعیت شناسی دانشگاه تهران در ادامه گفت: یک مسئله فرهنگی در جامعه ما ظهور کرده بنام تجمل گرایی، برای مثال در بحث ازدواج موانعی چون مهریه سنگین و جهیزیه که در اون تجمل گرایی دیده می شود،وجوددارد. در واقع این یک مسئله فرهنگی مهم است که با بخشنامه و فیلم های تلویزیونی هم اثربخش نیست،در اینجا باید ساده زیستی از مسئولان رده بالا شروع شود و این امر با گفتار محقق نمی شود.
