همایش تخصصی محدود «روزآمدسازی سند نقشه جامع علمی کشور» با حضور هیأت اندیشه‌ورز استان قزوین و نیز مشارکت جامعه نخبگانی، صبح روز چهارشنبه ۲۳ اسفندماه در سالن نشست‌های دفتر ریاست دانشگاه با برگزار شد.
دکتر سید علی قاسم‌زاده رئیس دانشگاه و رئیس شورای اندیشه ورز علم و فناوری استان، دکتر مجید قدیری معاون پژوهشی و فناوری و دبیر شورا، دکتر محمدرضا خانمحمدی خرمی عضو حقیقی شورا، دکتر سید مهدی هاشمی معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی قزوین، دکتر سید محمد‌مهدی ابطحی رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه، دکتر مسلم شیروانی ناغانی معاون پژوهشکده آینده‌پژوهی و دکتر فرزانه ساسان‌پور عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی، از سخنرانان این همایش بودند. ضمن آنکه سایر اعضای شورا و همچنین صاحبنظران و نخبگان حاضر در نشست نیز ناظر به محورهای همایش به اظهارنظر پرداختند.
دکتر سید علی قاسم زاده در مقام رئیس شورای اندیشه ورز استان قزوین با اشاره به محورهای همایش و ارتباط آنها با سند نقشه جامع علمی کشور و با بیان اینکه، نسبت به این سند هم نگاه انتقادی و هم نگاه پیشنهادی دارند، اظهار داشت: در این سند، حوزه علمیه و آموزش و پروزش نادیده گرفته شده اند؛ در صورتی که در حوزه آموزش و پرورش، مقدم هستیم بر تربیت نیروی انسانی و اینکه این حوزه در راهبری جامعه نقش مهمی دارد؛ با این حال سند روی این حوزه خیلی متمرکز نشده است. نکته دیگر مربوط به دیپلماسی علمی است که باز هم در سند به آن توجه نشده است؛ این در حالیست که یکی از رسالت های دانشگاه باید تعامل و ارتباط با سایر دانشگاه های برتر جهان باشد و حتی آموزش های مشترک با این دانشگاه ها داشته باشد.
وی افزود: رویکردی که امروزه در حوزه بهداشت و درمان شاهد هستیم؛ باید به این حوزه بیشتر توجه شود، با عنایت به اینکه نیازها تغییر کرده و همچنین تحولات سریعاً در حال رخ دادن هستند، لذا راهبردهای سند نقشه جامع علمی کشور باید بازبینی و آسیب شناسی شود. برای مثال، نیروهای متخصص علاوه بر این باید متعهد و ملتزم به قوانین اسلامی باشند ولی در عمل اینگونه نیست.
رئیس دانشگاه با بیان اینکه باید نگاه معرفتی داشته باشیم و از منظری دیگر لازم است تا بیانیه گام دوم انقلاب در سند نقشه جامع علمی کشور پیاده شود، گفت : به رشته های مربوط به حوزه های تمدنی در سند توجه نشده است و به یک معنا ما از ساختن یک نقشه تمدنی واقعاً غافل هستیم، لذا لازم است به حوزه های علوم انسانی میان رشته ای همچون رشته های روانشناسی دینی و روانشناسی اجتماعی به طور خاص توجه شود. از طرف دیگر، همه علوم نباید در کشور وارداتی باشد؛ ما خودمان باید بنیانگذار رشته هایی در جهان باشیم. برای مثال، در حوزه زبان فارسی که به نظر بنده باید این زبان را به زبان علم تبدیل کنیم، موفق عمل نکرده ایم.
رئیس دانشگاه در بخش پایانی با اشاره به اینکه باید قبول کنیم که توسعه دانشگاه های غیرانتفاعی در ایران با شکست مواجه شده و بیشتر به آفت مدرک گرایی و تولید مدرک بدل شده، بیان کرد: این مورد و سایر موارد مطرح شده باید در سند نقشه جامع علمی کشور بازبینی شود. در واقع این سند باید به مثابه یک چراغ راه باشد و علاوه بر این با توجه به تحولات سریع در حوزه های مختلف، لازم است سند هر 5 سال بازنگری شود.
دکتر خانمحمدی عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) در سخنرانی خود با اشاره به این موضوع که جامعه ما هر روز با تکنولوژی های جدیدی مواجهه می گردد و این تکنولوژی تا چند سال آینده حتی وارد زندگی روزمره ما نیز خواهد شد افزود: در کشور ما همه تلاش ها و فعالیت های علمی صرفا به صورت مقاله علمی ارائه می شود و در حوزه نانو پیشرفت های زیادی داشتیم که صرفا به صورت مقاله علمی چاپ شده در صورتی که باید مطالعات تطبیقی داشته باشیم و فعالیت های علمی مان را در سطح جامعه اجرا کنیم و ارائه دهیم وی گفت: بسیاری از ایده های با ارزش و علمی دانشمندان ما در خارج از ایران صرف می شود و کشور خودمان از این منابع علمی ارزشمند بی بهره هستند در سایر کشور های دیگر در زمینه تکنولوژی مراکز جهادی دارند که به آن مراجعه می کنند و از آن برداشت های مفید می کنند. تامین مالی بخشی از منابع کشور در اختیار نخبگان جهت تولید علم و تکنولوژی قرار گیرد و توجه به تیم ورکینگ ها و کاهش حرفه های صنعتی و تمرکز دانشگاه بر روی حرفه های خاص از جمله پیشنهادهای وی در جلسه بود .
دکتر مرتضوی رییس بنیاد نخبگان نیز با بیان اینکه بحث سند نقشه علمی جامع کشور بحث پیچیده ای است و تربیت و آموزش و تخبه پروری در استان موضوعی است که دارای فرایند است.
وی ادامه داد: در وزارت بهداشت فرایند آموزش و پژوهش باهم گره خورده است و ما بعد اتمام تحصیل دانشجو با خروجی و کار او مواجه می شویم که در وازرت عطف ما خروجی مشخصی از دانش آموخته نداریم. مؤلفه های آموزش و پژوهش به تنهایی قابل اجرا نیست و مستلزم یک تقسیم کار ملی است .
رییس بنیاد نخبگان اظهار داشت: عدالت محوری باید بطور جدی در نظر گرفته شود این مورد را باید در آمایش سرزمینی ببینیم که سهم هر استانی از امکانات در نظر گرفته شود .
همچنین حجت الاسلام زارعی نماینده نهاد رهبری دانشگاه بیان داشت: در ارزیابی راهبردی های کلان و راهبرد های ملی همه باید اولویت بندی صورت بگیرد برای مثال در اولویت بندی بحث خانواده و جوانی جمعیت باید تجدید نظر شود اولویت بندی در نظام تعلیم و تربیت انسجامی ندارد . مسئله نخبگان بازبینی شود و سندنقشه علمی جامع کشور یک نقشه ماموریت گرا باشد برای هر دانشگاهی ماموریتی مشخص تعیین گردد.
وی گفت:امید واریم گامی موثر در مسئله سندنقشه علمی جامع کشور برداریم.
محمد مهدی میر هاشمی،معاون تحقیقات و فناوری علوم پزشکی قزوین بیان داشت: سند نقشه علمی جامع کشور در سال 1390 تدوین شده و قرار بوده در سال 1402 به کیفیت مطلوب خود برسد اما امروز ما در عمل چنین چیزی را نمی بینیم بحث مهم نیروی انسانی که با مهاجرت نیروی متخصص انسانی مواجه هستیم این نکته که گویی سند را یک گروه می نویسند و اجرا سند دردست کسی دیگر است و ما به رشته های میان رشته های در حال حاضر در کشور نیازداریم.
وی افزود:آنچه در حال حاضر باید به آن در کشور توجه کنیم نگاه داشت نیروهای متخصص است متاسفانه تربیت نیروی متخصص در کشور داریم ولی این نیروی متخصص را برای رفتن به کشور دیگر متخصص می کنیم.
دکتر ساسان پور نیز با بیان اینکه باتوجه که ما در عصر چهارم، عصر حیرت و شگفتی و عصر فناوری و اطلاعات هستیم گفت: سند نقشه علمی جامع کشور در نسخه اولیه سند خوبی است ولی باید آسیب شناسی شود بحث ظرفیت سنجی و نیاز سنجی آن هم در نظر گرفته شود و در بررسی اینکه دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) چه نقشی را می تواند در سندنقشه علمی جامع کشور داشته باشد باید به سند آمایش سرزمینی استان قزوین مراجعه کنیم .
وی افزود: استان قزوین توانمندی های محیطی زیادی داشته و قطب کشاورزی، معادن و صنعت و گردشگری در ایران است. آموزش عالی را در این استان درنظر بگیریم دانشگاه بین المللی نیاز دارد که آموزش های بین رشته ای تاسیس کند و علوم قبلی را با علوم جدید پیوند دهد وما باید در نظر بگیریم که اندیشه های قبلی را نباید از بین برد بلکه اندیشه نبا شد تبدیل به فناوری و صنعت نخواهد شد .
دکتر ساسان پور گفت: باید کلان روند ها و تغییرات شهر نشینی ، مهاجرت فرستی ، مسائل جمعیت که روزانه با گذر زمان با کاهش جمعیت مواجه هستیم و پدیده سالمندی همه این موارد را در سندنقشه علمی جامع کشور درنظر بگیریم و و با این حال در استان منابع معدنی خوبی داریم می توانیم رشته های تحصیلی خوبی تاسیس کنیم که نیاز های منطقه ای وملی را مرتفع کنیم .
وی پیشنهاد داد که برای دانشگاه نقشه راه را داشته باشیم وتمرکز زدایی کنیم و تخصص گرایی ایجاد کنم .
وی افزود: باید برای دانشگاه اعلام ماموریت بکنیم و این در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) امکان پذیر است به دلیل پلتفرم ها و داده های شهری که در استان داریم و اساتیدی که زمینه های مختلف در دانشگاه مشغول تحصیل هستند دانشگاه می تواند پیشتاز باشد و به سایر دانشگاه های نقش راه ارائه دهد و شیوه های تدریس جدید ارائه کند و حتی به عنوان یک الگو عمل کند .
دکتر شیروانی، عضو هیات علمی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) نیز بیان داشت: با توجه به اینکه برای تدوین سند نقشه علمی جامع کشور اسناد بسیاری ازجمله سند آمایش علم و فناوری، سند آمایش سرزمین ملی و غیره تدوین شده است و برای تدوین سندنقشه علمی جامع کشور باید توسط گروهی انجام شود که دارای علم برنامه ریزی باشند و که به نظر لنده اینگونه یک تسهیل گری نیز اتفاق می افتد و علم آینده پژوهی نیز علمی است که در کنار علم برنامه ریزی می تواند تاثیر گذار باشد امروزه علم آینده نگاری علم و فناوری در دنیاموفق ترین علم هاست .
وی افزود: پیشنهاد این است که با توجه به اینکه دانشگاه بین المللی به عنوان دانشگاه پیشتاز در رشته آینده پژوهی و تاسیس پژوهشکده آینده پژوهی در کشور است این ظرفیت را دارد که محور هفتم سندنقشه علمی جامع کشور را برا ساس متد ها و روش های آینده نگاری علم و فناوری بازبینی و انجام دهیم .
در پایان دکتر ابطحی رییس پژوهشکده آینده پژوهی پیشنهاداتی را ارائه نمود که روز آمدی سندنقشه علمی جامع کشور و ایجاد آزمایش های مدرن و تقویت شبکه های های ملی و بین المللی ، ارتقا تجهیزات و فضا های آموزشی و پشتیبانی از یادگیری های نوین ، تاسیس صندوق های حمایتی ، دیده شدن بیشتر بستر های حمایت از پژوهشگر و دانشگاه و جامعه صنعت ، تشویق مشارکت بخش خصوص، اعمال معافیت های مالیاتی ، تقویت و جذب نیروی انسانی، ارائه بورسیه ها و حمایت های مالی فناوری های استراتژیک ، شکل گیری مراکز تخصصی در دانشگاه ها ، بهره برداری از دانش جهانی، توسعه پایدار، بحث های زیست محیطی از جمله مواردی بود که مطرح شد.
گفتنی است این همایش با هدف همافزایی و مشارکت جامعه نخبگانی و نیز گفتمانسازی سند مزبور از طریق لینک مجازیhttp://ac.aminidc.com/conf/panel1 به صورت وبیناری نیز برای استفاده علاقمندان در دسترس بود.