رئیس دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) در دومین همایش و رویداد ملی کشاورزی دانش بنیان در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) که روز دوشنبه 14 اسفند ماه در تالار اجتماعات آینده پژوهی داشنگاه برگزار شد اظهار داشت: امروز نسخه شفابخش کشاورزی کشور توجه به کشاورزی دانش بنیان و تقویت و حمایت از آن است.
دکتر قاسم زاده افزود: امروزه اهمیت کشاورزی در زندگی انسانها و ایجاد رضایت و آرامش روانی ناشی از امنیت غذایی یا تأمین نیازهای حیاتی زندگی بر اساس محصولات کشاورزی بر کسی پوشیده نیست. سالهاست در کشور ایران و اغلب کشورهای جهان، سازکار کشاورزی سنتی بر سه مرحله کاشت داشت و برداشت و همچنین زنجیره عرضه و فروش غلبه دارد.
وی گفت: اقتصاد کشاورزی به شدت به این شیوه سنتی تولید محصولات متکی بود و هست. سیطرة این شیوه موجب خلق بسیاری از مشکلات و بحرانها چون هدررفت منابع ارزشمند آبی، کاسته شدن از سطح ذخایر آب زیرزمینی و فرونشست زمین، آلودگی زیست محیطی و پسماند کشاورزی و ده ها آسیب زیست محیطی، آب و هوایی و ... شد.
قاسم زاده ادامه داد: اقتصاد ضعیف یا درآمدهای ناپایدار و غیرقابل اتکا، هزینه های زیاد؛ اما بهره وری اندک و... محصول غلبة چنین رویکرد در ساحت کشاورزی بود؛ اما امروزه اضطرارهای ناشی از کمبود آب، تغییرات آب و هوایی و تهدیدات بلاهای طبیعی، تصرف بجا و نابجا در محیط زیست و گسترش بیابانها و جنگها و مصائب ناشی از آنها افزایش جمعیت جهانی و تهدیدات امنیت غذایی و ده ها معضل دیگر منجر به این نتیجه شد که دیگر روش سنتی نمیتواند نسخه غالب و رهگشا و نجات بخش زندگی بشری باشد.
رئیس دانشگاه گفت: امروزه کشاورزی نیز باید به روشهای نوآورانه و متکی بر دانش و فناوری بازتعریف شود. برای این منظور نیازمند فرهنگ سازی هستیم. بسیاری از کشاورزان سنتی کار؛ مقاومت سرسختانه ای در برابر این رویکرد جدید و هرگونه تغییر و تحول در روش دارند و از دیگر سو، زمین و نیروی انسانی لازم برای تحقق کشاورزی مدرن در اختیار شرکت های دانش بنیان وجود ندارد. در دنیایی که بازار اقتصاد ناشی از دلالی، پرسود و پر رونق است و درآمدزایی از محل سرمایه گذاری در بورس و رمز ارز و دلالی خودرو و مسکن و زمین... بسی بیشتر از کشاورزی پرزحمت جذابیت دارد، بیشک کشاورزی دانش بنیان می تواند جاذبه های کشاورزی را برگرداند.
وی با اشاره به اهمیت نقش دانشگاه-ها بیان داشت: در این میان دانشگاهها میتوانند محور و کانون این تغییر نگرش و آگاهی بخشی از فواید و ثمرات کشاورزی دانش بنیان باشند و با نگاه آینده پژوهانه و آسیب شناسانه به درمان دردهای مزمن کشاورزی کشور بپردازند. نفوذ دانش برای بهره وری بیشتر و بازنمایی اقتصاد بهتر، رهایی از آسیبهای کشاورزی سنتی و گاه مطالعات اثربخش برای یافتن راه های کاستن از آسیب های اجتماعی و فرهنگی و محیط زیستی و تأمین امنیت غذایی و محافظت از آسیبهای ناشی از تحریم کشورهای مستکبر، مبارزه با خشکسالی و هدررفت آب شیرین و ... از جمله وظایف محققان این حوزه است.
وی افزود: رسالت اساسی علم و فناوری در این قلمرو، ارزش آفرینی و اصلاح سازکار اقتصاد کشاورزی و آرندی ناشی از تزریق دانش به حوزة کشاورزی است و با توجه به تحریمهای ظالمانه، رنج ها و اضطراب های ناشی از جنگ های منطقه ای چون جنگ اوکراین و بحران و قحطی غلات و خشکسالی و گسترش بیابان ها و فرورفت آب های زیرزمینی و دشواری دسترسی به آب سالم و غنی و محصولات باغی و زراعی اصلی ترین ضرورت و اولویت کشور ایجاد زمینه های اقتدار و بازدارندگی در حوزه کشاورزی است.
قاسم زاده افزود: از این رو، یکی از راههای ترقی و توسعه و دست یابی به اقتصاد برتر و مرجعیت بویژه نجات از حربه تحریمی دشمنان تقویت حوزه کشاورزی و استفاده بهینه و حداکثری از ظرفیتهای سرزمینی و فراسرزمینی برای تقویت کشاورزی دانش بنیان است. روشن است کشاورزی دانش بنیان ساختار اقتصاد و سبد تولید ناخالص ملی را نیز غنی می کند؛ بدین ترتیب اقتصاد دانش بنیان از طریق مهندسی ارزش و مدیریت دانش –که از فرایندهای تولیدی تا عرضه را دربرمیگیرد- به ارتقای رفاه عمومی کمک می کند.
وی گفت: در کشاورزی دانش بنیان؛ دانش نه به عنوان یک محصول که ابزاری برای تحقق اهداف کشاورزی مدرن به کار گرفته می شود تا به ارزش افزوده و اقتصاد بهتر و اقتدار و مرجعیت علمی در کشاورزی دست یابیم. اگرچه در این زمینه تاحدودی رشد داشتهایم؛ اما همچنان در ساحل آن دریای ژرف؛ یعنی کشاورزی دانش محور ایستاده ایم و باید بکوشیم تا با تربیت نسلی پرکار و خلاق و آگاه بر مشکلات فائق آییم.
رئیس دانشگاه تصریح کرد: بنابراین امروز نسخه شفابخش کشاورزی کشور توجه به کشاورزی دانش بنیان و تقویت و حمایت از آن است و به کمک این رویکرد است که میتوان بذر امید را در چشمان نگران کشاورزان کشور کاشت و مشکلات آنها را برطرف کرد.
وی در پایان گفت: لذا با نفوذ دانش و فناوری در حوزة کشاورزی باید تدبیری عاجل و کارآمد برای تهدیدات بالقوه و گاه بالفعل؛ مانند بحران امنیت غذایی، کمبود صنایع و فناوری تبدیلی و نبود یا ضعف در بانک بذرهای استراتژیک، نبود نوآوری در استفاده از سموم کشاورزی بیولوژیک، هدررفت آب و فرونشست دشت ها و سفره های زیرزمینی، سازکار معیوب صادرات و واردات محصولات باغی و زراعی، کمبود صنایع دخیل و ابزارهای مرتبط در کشاورزی، وابستگی در حوزه های گل و گیاه و محصولات استراتژیک چون برنج و گندم و غلات ... اندیشید.