به مناسبت پاسداشت روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی کارگاه آموزشی با عنوان نحوه برخورد روابط عمومی با اخبار جعلی و عملکرد روابط عمومی در مواقع بحران به میزبانی دانشگاه با همکاری وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری به شکل مجازی و با شرکت مدیران و کارشناسان روابط عمومی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی و پارک های علم و فناوری سراسر کشور امروز 1 خرداد ماه برگزار شد.
در این کارگاه که با ارائه دکتر بروجردی از اساتید برجسته علم ارتباطات و روابط عمومی و استاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد در ابتدا به عنوان مقدمه دکتر بروجردی به سابقه اخبار جعلی در گذشته تحت عنوان روزنامه نگاری زرد اشاره کرده و بیان داشت: اخبار جعلی در گذشته نیز وجود داشته و بحث تازه ای نسیت اما ورود این اخبار به شکل گسترده در شبکه های اجتماعی و انتشار آن در بین عموم، به آن شکل تازه ای بخشیده داده و این اخبار را بروز کرده است به طوریکه از هر 10 خبر در شبکه اجتماعی 2 مورد جعلی است و ماحصل آن عدم اعتماد به رسانه هاست و این خطری است که وجود دارد و یکی از تبعات این اخبار جعلی برای روابط عمومی ها عدم اعتماد سازی و بحران آفرینی است.
دکتر بروجردی در تعریف اخبار جعلی و ویژگی های آن گفت:اخبار جعلی یک نوع روز نامه نگاری زرد است که هدف آن آسیب زدن به شخص یا نهادی با هدف های مالی و سیاسی است که به شکل عمدی به دنبال گول زدن و یا گمراه کردن مخاطب خلق می شود و منبع تولید این اخبار به گونه ای است که رویدادی رخ نداده بلکه زاییده نیاز یک فرد برای برآورده شدن خواسته هایش است.
استاد ارتباطات و روابط عمومی در ادامه با بیان ویژگی های اخبار جعلی افزود: نکته مهم این است که این اخبار با هدفی ساخته شده و نوعی محصول که کار آن نیز آگاهانه و برای رسیدن به هدف یا اهداف خاص صورت می گیرد و هم افراد حقیقی و هم حقوقی می توانند این اخبار را تولید کنند و حوزه های متنوعی از سیاست تا تجارت را در بر می گیرند. وی هداف انتشار اخبار جعلی را ایجاد جنگ روانی، بی اعتبار کردن ساختارهای رسمی ، تلاش برای ایجاد دغدغه و اضطراب عمومی، ایجاد شورش اجتماعی و تامین منافع کسانی دانست که به دنبال سود و هدف خود بوده تا با تشویش اذهان عمومی به خواسته خود دست یابند.
دکتر بروجردی با بیان وظایف روابط عمومی در رویارویی با انتشار اخبار جعلی در یک سازمان بیان داشت: سازمان ها محمل اصلی اخبار جعلی هستند و نکته مهم این است که گفتمان های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در پذیرش این اخبار بسیار مهم هستند و گسترش بیش از اندازه اخبار جعلی مثل شعله آتش است که قابل مهار کردن نبوده و نابودگر است و روابط عمومی ها در سازمان باید جلوی تعمیم و گسترش این اخبار را بگیرند چرا که ساختار این اخبار به گونه ای است که تشخیص آن ها از اخبار واقعی دشوار است.
وی بابیان نظریه هایی در علم ارتباطات چون ناهماهنگی شناختی، باورپذیری این اخبار در عموم مردم را بالا دانست و بیان داشت: طبق تحقیقاتی که صورت گرفته نیمی از بزرگسالان مطالب خبری را از رسانه های اجتماعی می گیرند و 63 درصد آمریکایی ها اخبار جعلی را گمراه کننده و از مشکلات اساسی جامعه می دانند ، اخبار جعلی 4 برابر اخبار رسمی به انتشار گذاشته می شود و اصولا اخبار جعلی مورد علاقه عموم بوده و بیشتر مورد پذیرش قرار می گیرند.
دکتر بروجردی در خصوص نقش و عملکرد روابط عمومی ها در رویارویی با اخبار جعلی گفت: طبق تحقیقی که از روابط عمومی های سازمان ها صورت گرفته در مجموع نشان می دهد که اکثر روابط عمومی ها برنامه ای برای رویارویی با اخبار جعلی ندارند وی با اشاره به عملکرد روابط عمومی ها در مواجهه با اخبار جعلی افزود: این عملکرد در دو محور اصلی می باشد که اولین محور بسترسازی در مقابله با تهاجم اخبار جعلی می باشد که این محور بسیار مهم است و دومین محور اقداماتی است که باید روابط عمومی ها در مواجهه با اخبار جعلی انجام دهند.
وی اولین گام برای جلوگیری از انتشار اخبار جعلی را بستر سازی و گفتمان سازی دانست که این بستر سازی فرآیند محور و زمان بر بوده و برای ایجاد این بستر باید اطمینان و اعتماد سازی صورت گیرد و مسئولانه پاسخگو بودن در قبال عملکردمان و احساس مسئولیت داشتن در قبال مردم و رسانه ها و شفاف سازی نقش مهمی در این بستر سازی دارد و به طور کلی فلسفه و نگاه روابط عمومی باید این باشد که ملزم به پاسخگویی باشد.
وی افزود: نکته بعدی در بستر سازی اعتماد این است که روابط عمومی ها در هرشرایطی قابل اعتماد برای مردم و رسانه ها باشند و رسانه ها را از خود دور نکنیم و وظیفه روابط عمومی از طریق ارتباط نزدیک با رسانه ها ، جلب مشارکت مردم است و پیش زمینه شفافیت این است که خطا نداشته باشیم زیرا اگر شفافیت نباشد شکاف مشروعیت به وجود می آید و مشروعیت بین مردم را از دست می دهیم.
استاد حوزه ارتباطات و روابط عمومی در ادامه با اشاره به راهبردهای روابط عمومی در صورت درگیر شدن با اخبار جعلی در مورد سازمان بیان داشت: یکی از رازهای روابط عمومی فعال پنداشتن مخاطب به عنوان یک مخاطب فعال است نه منفعل و اگر ما مخاطب را ضعیف بدانیم شکست می خوریم اگر در رابطه بین مخاطب و سازمان رابطه یکرنگی، صداقت ، شفافیت و اعتماد و گفتمان درک متقابل باشد این بستر به هیچ عنوان زمینه ایجاد و انتشار اخبار جعلی در مورد سازمان را نمی دهد. نداشتن شکاف مشروعیت ، استفاده از راهبرد مصالحه جویانه، ایجاد باور و اعتماد به یک سازمان از راهبردهایی هستند که باید روابط عمومی ها در مواجهه با اخبار جعلی در پیش بگیرند.
وی همچنین در ادامه افزود: اشراف و اگاهی مدیران روابط عمومی به نظریه های ارتباطات، روان شناسی اجتماعی، اقناع، برجسته سازی، پوشش خبری، .. و سواد نظری برای مقابله با اخبار جعلی لازم است، تشکیل جلسه یا ستاد با تعریف مسئله و با مشارکت مدیران درگیر با بحران یا مسئله پیش امده و همفکری و مشورت در حل مسئله روابط عمومی ها را کمک می کندتا بتوانند از خدشه به اعتماد مخاطب پیشگیری و بحران های سازمان را در خصوص اخبار جعلی مدیریت کنند.در پایان کارگاه نیز به پرسش های مطرح شده پاسخ داده شد.
