پژوهش رکن بنیادین توسعه تکنولوژیکی یا فناورانه و هرگونه پیشرفت علمی است

پژوهش رکن بنیادین توسعه تکنولوژیکی یا فناورانه و هرگونه پیشرفت علمی است دکتر سید علی قاسم زاده: بی اعتنایی به جایگاه تحقیق در علوم موجبات ارائه فعالیت های سطحی، نامتوازن، بی خاصیت خواهد شد. به گزراش معاونت پژوهشی و فناوری دکتر سید علی قاسم زاده دانشیار و مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی در گفتگو با خبرنگار دانشگاه گفت: پژوهش رکن بنیادین توسعه تکنولوژیکی یا فناورانه و هرگونه پیشرفت علمی است. بی گمان در کشورهایی که توسعه مدار هستند مبنای هر تصمیم و تولیدی پشتوانه معرفتی ناشی از داده ها و تجارب کسب شده حاصل از آن است. پژوهش اصیل و واقعی کارکردگرا و نتیجه محور است لذا بیاعتنایی به جایگاه تحقیق در علوم موجبات ارائه فعالیتهای سطحی، نامتوازن، بی خاصیت خواهد شد. تصمیم گیری های خلق الساعه و بی پشتوانه علمی از تبعات بی اعتنایی به جایگاه پژوهش و تحقیق علمی است. روشن است رهاورد چنین رویکرد سلبی و کوته بینانه، جز هدررفت انرژی، از دست دادن سرمایه و ایجاد نارضایتی و اضطراب روانی؛ ترویج بی اعتمادی در جامعه علمی و به تبع آن تزلزل فکری و فرهنگی در کلیت ساختار اجتماعی یک نظام نیست. بی شک فرهنگ پژوهش و کسب دانش عامل برتری و تندرستی و تعالی جامعه است؛ چنانکه سخنان حکمای ما چون فردوسی بزرگ نیز گواه همین مدعاست: ز دانا بپرسید پس دادگر که فرهنگ بهتر بود یا گهر چنین داد پاسخ بدو رهنمون که فرهنگ باشد ز گوهر فزون که فرهنگ آرایش جان بود سخن گفتن از گوهر آسان بود گهر بی هنر زار و خوار است و سست به فرهنگ باشد روان تندرست این پژوهشگر برگزیده ادامه داد: حقیقت این است که پیشرفتهای دهه های اخیر کشور حاصل اهتمام به انجام پژوهش های مسأله محور و کاربردی از سوی محققان دانشگاهی و توجه مسوولان به ویژه عنایت ویژه و حکیمانه مقام معظم رهبری به پژوهش و توسعه پژوهشگاه ها و تقویت پژوهش های دانش بنیاد دانشگاهی است. پژوهش هزینه نیست، بلکه عین تولید ثروت و سرمایه است. در پرسش قبلی عرض کردم که اگر بنای عملی یا فعالیتی چه تولیدی و چه فرهنگی و ... بر معرفت و تجربه حاصل از تحقیق نباشد، نتیجه اش هدررفتن سرمایه ملی است چه تضییع نیروی انسانی کشور و چه تضییع ثروت ملی. گاه یک ایده پژوهشی می تواند پس از اثبات و تأیید با حمایت جدی مدیران یا سرمایه گذار تبدیل شود به یک پروژه بزرگ صنعتی و هم گره گشا باشد و هم باعث ایجاد اشتغال مولد و تولید ثروت و افزایش اقتدار ملی و حتی صادرات و کسب درآمدهای ارزی گردد. لذا براین باورم که امروزه هر فعالیت علمی مساله بنیاد زیربنای تولید ثروت است و به فرموده امام علی (ع): «العلم سلطان» علم (پژوهش بنیاد) اساسا عامل ایجاد هژمونی و اقتدار است و موجب رونق اقتصادی و افزایش تولید ملی است. بنا بر همین اصل، عقیده دارم حتی تحقیقات علوم انسانی کشور هم به رونق اقتصادی و تولید ثروت پایدار کمک میکند. جدای از زمینه هایی که تحقیقات علوم انسانی میتواند راهبردهای معرفتی نظام تولید را فراهم کند؛ چنانکه در غرب مبتنی بر جهان بینی ها و افق های انتظاری که تحقیقات علوم انسانی در بازسازی نظام اندیشگانی و مبتنی بر منافع ملی ایجاد می کتد؛ فعالیت نظامی، صنعتی و ... کشورشان را برپا می کنند؛ تحقیقات علوم انسانی می تواند با نیازسنجی و آسیب شناسی محصولات جامعه علمی- صنعتی کشور را بازخوانی، اصلاح و هدایت کند. اگر نگاه پوزتویستی و تجربی و فنی زده را کنار بگذاریم، نقش علوم انسانی و پژوهش های آن در معرفت افزایی و گسترش رویکرد انتقادی در جامعه تا ایجاد ظرفیت های فرهنگی و اصلاح نگرشها به مقوله مصرف و ایجاد توازن بین عرضه و تقاضا و کنترل امیال و جهت دهی افکار و احوال، تقویت هویت و اعتماد به نفس اجتماعی، سودهی هنری و فرهنگی و حتی مدیریت جهات اقتصاد کشور برجسته تر می گردد.

وی در ادامه در خصوص سوابق پژوهشی خویش افزود: برجسته ترین حوزه پژوهشی بنده در چند محور قابل عرض است: نخست های پژوهش هایی که در قالب مقالات علمی- پژوهشی انجام داده ام که تاکنون بیش از 60 مقاله علمی- پژوهشی را شامل می شود. از آنجا که تخصص اصلی حقیر نقد و نظریه های ادبی، حماسه شناسی و اسطوره پژوهی و نقد داستان و تاحدودی ویراستاری است، تلاش کرده ام به پشتوانه مطالعات و تحقیقات بنیادین برخی از مسائل پژوهشی موجود در حیطه تخصصی خود را پاسخ دهم. بیشتر کارهای بنده از نخستین گام های تحقیقاتی در مطالعات بینارشتهای در حوزه زبان وادبیات فارسی است؛ به عبارتی در استفاده از برخی رویکردهای بین رشته ای در ادبیات فارسی سعی کرده ام پیشگام باشم؛ چنانکه عنایت و اقبال جامعه علمی –ادبی کشور به آنها گواه اعتبار آن آثار است؛ آثاری که اغلب مورد استناد و ارجاع محققان بعدی قرار گرفته است. عضو هیات علمی دانشگاه ادامه داد: محور بعدی حوزه تألیفات و تصنیفات حقیر است؛ چون کتاب «رمان اسطورهای» بنده که در حوزه جریان شناسی رمان فارسی نوشته شده نخستین گام در نقد و تحلیل رمان های اسطوره ای ایران بوده و خوشبختانه کاندیدای بزرگترین و معتبرترین جایزه ادبی کشور؛ یعنی جایزه جلال قرار گرفت. یا کتاب «گزارش نویسی» حقیر که نشر دانشگاهی چاپ کرده و کتاب آموزشی دانشگاه جامع علمی کاربردی کشور شده و یا کتاب «دانش گزارش نویسی در خط فارسی» با همکاری آقای دکتر نیکوبخت سالها منتشر شد و هم اکنون به چاپ سوم رسیده؛ کتابی که جامع ترین و نوبنیاد ترین کتاب در این زمینه است و به فرموده یکی از دوستان فرهنگستان از منابع فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برای تدوین شیوه نامه سجاوندی فارسی قرار گرفته است و در کارگاه های ویراستاری کشور و رشته ویراستاری استفاده میشود. پژوهشگر برتر استان و دانشگاه بین المللی امام خمینی در سال های مختلف افزود: کتاب «همزیستی ادبیات تطبیقی و نظریه های ادبی» که هم اکنون چاپ دوم آن در حال انتشار است و با اقبال استادان و دانشجویان کارشناسی ارشد ادبیات تطبیقی کشور مواجه شد و در دانشگاه هایی مثل شهید باهنر کرمان، اراک، پیام نور کشور و دانشگاه خودمان و چند دانشگاه دیگر تدریس میشود و کتاب «بوطیقای روایت در ادبیات داستانی کودک و نوجوان» که آن نیز در انتشارات دانشگاه بین المللی منتشر شد و برای پر کردن خلأ مطالعاتی در نقد و تحلیل متون داستانی ادبیات کودک و نوجوان در ایران تألیف و تصنیف شد. در کنار اینها همکاری در انجام چندین طرح پژوهشی کلان را در جهاد دانشگاهی تهران می توان یاد کرد که از جمله آنها طرح بزرگ «پیامهای جهانی ادبیات فارسی» که در قالب کتاب «جان جهان» از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی جهاد دانشگاهی عرضه شد و.... حوزه سوم فعالیت های پژوهشی بنده به همکاری علمی در انجمن های علمی کشور اختصاص دارد؛ چون عضو هیات مدیره انجمن نقد ادبی ایران و عضو موسس و عضو هیات مدیره انجمن علمی ویراستاری ایران که در سال اخیر با مجوز وزارت علوم تاسیس شد، از جمله آنهاست. معاون علمی نخستین دوسالانه جایزه «نقد زرین» (جایزه دکتر عبدالحسین زرین کوب) و دبیری علمی چند همایش علمی از دیگر عمده فعالیت های حقیر در یکی دو سال اخیر است.

دکتر قاسم زاده در پایان بیان داشت: حقیقت این است از زمانی که بنده به این دانشگاه وارد شدم شاهد بودم، هر ساله بر حمایت کمی و کیفی از پژوهشگران افزوده شده-گرچه در سال اخیر به سبب بیماری کرونا به ظاهر کمی مختل شده- در کل می توان گفت هنوز جای حمایت های جدی تر وجود دارد؛ افزایش سقف گرنت، برداشتن سقف تشویقی فعالیت های پژوهشی و تسهیل در استفاده از گرنت در قالب کارت اعتباری و افزایش موارد شمول استفاده از گرنت؛ چون خرید پرینتر، حمایت بیمه ای خاص از پژوهشگران، اعطای پایه تشویقی ویژه و ... می تواند به تشویق بیشتر پژوهشگران و در نتیجه ارتقای بیشتر دانشگاه در اعتبارسنجی و رتبهبندی های کلان منجر گردد؛ چنانکه حاصل توجه به پژوهش در سالهای اخیر قرار گرفتن دانشگاه در بین دانشگاه های برتر کشور است؛ جای خرسندی است که شاهد بودیم که حتی در رتبه بندی های معتبر جهانی دانشگاه بین المللی امام خمینی جایگاه درخوری یافته که همه این افتخارات محصول فعالیت و تلاش بیشائبه استادان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و حمایت مجموعه مدیریت دانشگاه به ویژه حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه بوده است.