همایش ضرورت آینده پژوهی در سیاستگذاری و برنامه ریزی، روز 11 سفند ماه 97 به مناسب روز جهانی آینده با همکاری پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه و سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین، و با حضور مهندس زاهدی استاندار قزوین، سیدابولحسن نائینی رئیس دانشگاه ، مهندس یاری رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین، و جمعی از اساتید دانشگاهها و مدیران استان قزوین برگزار شد.
در این نشست که با تکیه بر رویکرد آینده پژوهی در سطح منطقه ای و با هدف ترویج آینده نگاری و آینده نگری درمیان مدیران استانی درقزوین برگزار شد، شرکت کنندگان به ارائه بحث درباره ی ضرورت آینده پژوهی و آینده نگاری در سیاستگذاری و برنامه ریزیهای استانی پرداختند.
دکتر نائینی رئیس دانشگاه: می توانیم با آینده پژوهی سیاست ها و برنامه های خود را به گونه ای تنظیم و طراحی کنیم که در آینده غافلگیر نشویم.
دکترسید ابو الحسن نائینی رئیس دانشگاه درابتدای جلسه به اهمیت آینده پژوهی اشاره کردند و گفتند: اگر چه آینده هنوز اتفاق نیفتاده و برای ما روشن نیست اما با دانش آینده پژوهی می توانیم آن را بشناسیم و نسبت به آینده پیش بینی داشته باشیم و سیاست ها و برنامه های خود را به گونه ای تنظیم و طراحی کنیم که در آینده غافلگیر نشویم. از این رو آینده پژوهی و آینده نگری لازمه هر سیاستگذاری و برنامه ریزی است و می تواند به ما در رسیدن به اهداف خود و شکل دادن آینده مطلوب کمک کند.
وی با اشاره به برگزاری جلسه مشترک بزرگداشت روز آینده با همکاری دانشگاه و سازمان مدیریت و برنامه ریزی، آن را تلاشی برای نزدیکتر شدن دانشگاه و جامعه و صنعت و در نتیجه شکل گیری همکاری بین دانشگاه و مدیران استانی دانست و تاکید کرد: برگزاری این نشست ها می تواند دانش آینده پژوهی و تخصص اساتید دانشگاه را در اختیار مدیران قرار دهد و آن را به مرحله اجرا و عمل نزدیک سازد. دکتر نائینی ابراز امیدواری کرد با تداوم این همکاری و برپایی نشست های هم اندیشی و همکاری از این نوع، تعامل بین دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) و بخش جامعه و صنعت در سطح استان افزایش یابد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی قزوین: شناسایی و تربیت آینده پژوهان باید در اولویت باشد.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین دومین سخران این نشست بود. ایشان با اشاره به اهمیت و ضرورت آینده پژوهی گفت: یکی از اصل های مهم و اساسی در آینده پژوهی، شناسایی و آموزش آینده پژوهان است. ابوالفضل یاری در همایش ضرورت آینده پژوهی در سیاست گزاری و برنامه ریزی اظهار داشت: پس از آموزش و تربیت آینده پژوهان باید به دنبال ایجاد رابطه و شبکه سازی برای اجرایی کردن نظریات آنان باشیم.
وی افزود: در استان قزوین با چالش های مختلفی همچون آب، جمعیت و سرمایه های اجتماعی روبرو هستیم که انتظار داریم آینده پژوهان برای این چالش ها راهکارهای مناسبی ارائه دهند.
یاری با تاکید بر اهمیت آینده پژوهی گفت: مسئولین سیاست گزار و تصمیم گیرنده استان باید دغدغه آینده را داشته باشند و هرگاه تمام مسولین از جنس آینده پژوهی شدند می توانیم آینده خوبی را برای استان متصور باشیم.
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان قزوین با انتقاد از عدم حضور برخی مسئولین دستگاههای اجرایی استان در این همایش گفت: متاسفانه برخی مسئولین استان آموزش گریزند و خود را بی نیاز از آموزش می بینند و در چنین همایش هایی شرکت نمی کنند. وی اضافه کرد: با وجود عدم قطعیت های فراوان اگر آینده نگارانه به مسائل نگاه کنیم، احتمال موفقیت بیشتری خواهیم داشت.
یاری در ادامه با تاکید بر اهمیت آینده پژوهی در حل چالش های استان ، گفت: یکی از چالش های اصلی استان در حال حاضر بحث سرمایه های اجتماعی است و طبق تحقیقاتی که در 4 سال اخیر انجام شده، استان قزوین جز 3 استان آخر کشور در بحث سرمایه های اجتماعی است.
وی اظهار داشت : در3 تحقیق انجام شده از سال 94 تاکنون، مردم قزوین نسبت به دستگاه آموزش ، سیاست گزاری و مدیریت بی اعتمادند و نتیجه ی این بی اعتمادی عدم مطالبه گری مردم شده است. ابوالفضل یاری اضافه کرد: هیچ برنامه ی توسعه ای بدون داشتن سرمایه های اجتماعی محقق نخواهد شد. رِئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گفت : باید واقعیت ها را بپذیریم و با دید آینده نگارانه ، خالق آینده باشیم. وی تصریح کرد: در طرح آمایش سرزمین در ردیف اولین استانهایی بودیم که این طرح را تدوین کردیم و انتظار داریم در بحث آینده پژوهی موفق تر عمل کنیم.
یاری همچنین از اساتید و آینده پژوهان خواست؛ کارهای تحقیقاتی در رابطه با آینده پژوهی را در رابطه با چالش های استان انجام دهند و راهکارهای مناسبی را نیز ارائه کنند.
دکتر حاکم قاسمی رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه : آینده نگاری باعث می شود ما پیشدستانه وارده آینده شویم و باخلق فرصتها آینده مطلوب خود را بسازیم.
رئیس پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه سخنران بعدی همایش بود که مطالب خود را تحت عنوان آینده نگاری در جهان و کارکردهای آن ارائه کرد. دکتر حاکم قاسمی با اشاره به اهمیت آینده نگاری گفت: این نشست یک روزه با هدف ترویج آینده نگری در سیاستگذاری و برنامه ریزی استانی برگزار شده است. حاکم قاسمی با اشاره به سطوح مختلف آینده پژوهی گفت: یکی از سطوح آینده پژوهی سطح محلی و منطقهای است که در این سطح آینده پژوهی و آینده نگاری برای قلمروهای منطقه ای و محلی صورت می گیرد.
رئیس پژوهشکده آینده پژوهی با اشاره به برگزاری برنامه هایی که به مناسبت روز جهانی آینده و با هدف ترویج آینده پژوهی صورت می گیرد، گفت: اغلب این برنامه ها در شهر تهران برگزار می شود که بسیار مفید و مناسب هستند ولی آینده پژوهی را در سطح کلان ملی مطرح کرده و برای ترویج آینده پژوهی تنها در تهران موثر هستند و مباحث آن به سطوح استانی و محلی کشیده نمی شود.
وی افزود: نشستی که در استان قزوین برگزار می شود تلاش دارد آینده پژوهی را در سطح منطقه ای مطرح کرده و برای ترویج آن در میان مدیران و تصمیم گیران استانی اقدام کند.
قاسمی با بیان اینکه رشته آینده پژوهی برای اولین بار در کشور در سال 1387 در دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) طراحی و تاسیس شد و اولین دانش آموخته دکتری آینده پژوهی از این دانشگاه است، اظهار امیدواری کرد برگزاری این نشست نیز نمونه و الگویی برای توجه به آینده پژوهی در سطح منطقه ای و محلی شود. وی افزود: همچنین امیدواریم آینده پژوهی و آینده نگری در بین مدیران، تصمیم گیران و برنامه ریزان استانی ترویج شده و گسترش یابد.
قاسمی با اشاره به کارکردهای مختلف آینده نگاری گفت یکی از کارکردهای آینده نگاری این است که مارا از غافلگیری نجات می دهد. آینده نگاری باعث می شود ما پیشدستانه وارده آینده شویم و باخلق فرصتها آینده مطلوب خود را بسازیم. وی با اشاره به گسترش آینده نگاری در کشورهای مختلف جهان گفت: با توجه به کارکردهای مثبت این رشته دانشی لازم است ما نیز خود را به آن مجهز کنیم و سیاستگذاران و برنامه ریزان به سمت استفاده از آن سوق داده شوند.
دکتر اصغری استاد یار دانشگاه فرهنگیان: سازمان ها و مدیران آینده نگر مشخصات باشند آمادگی بیشتری برای مواجهه با آینده های احتمالی دارند.
دکتر حسنعلی اصغری استاد یار دانشگاه فرهنگیان در این نشست سخنرانی خود را با عنوان مشخصات سازمان ها و مدیران آینده نگر ارائه و تاکید کرد: سازمان ها و مدیرانی که دارای مشخصات آینده نگری باشند آمادگی بیشتری برای مواجهه با تغیرات و تحولاتی که بروز می کند و آینده های احتمالی دارند .
دکتر اصغری با اشاره به باز بودن آینده و اینکه آینده های متعدد و متنوعی پیش روی ماست که هرکدام از آنها می تواند آینده ما باشد گفت: باید با آینده پژوهی و آینده نگاری بکوشیم تا آینده مطلوب و مرجح خود را بسازیم. در غیر این صورت در آینده ای قرار می گیریم که دیگران برای ما ساخته اند. از این رو سازمان ها و مدیران باید بکوشند با به خدمت گرفتن دانش آینده پژوهی به سیاستگذاری و برنامه ریزی بپردازند و با تقویت بینش آینده نگری به صورت کنشگری فعال برای تاثیر گذاری بر روند ها و جریان های تاثیر گذار بر آینده برنامه ریزی و عمل کنند.
دکتر فرهاد درویشی دانشیار دانشگاه : اگر ما دانش آینده پژوهی را به خوبی بشناسیم یا از آینده پژوهان کمک بگیریم، می توانیم آینده مورد نظر خود را بسازیم .
سخنران دیگر این نشست دکتر فرهاد درویشی دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) بود که مباحث خود را با عنوان رابطه آینده پژوهی و سیاستگذاری ارائه کردند. دکتر درویشی ابتدا به معرفی دانش آینده پژوهی و توانمندی های آن برای کسب شناخت از آینده و همچنین ساخت آینده پرداخت و سپس سیاستگذاری و فریند های آن را معرفی کرد. دکتر درویشی تاکید کرد: بین آینده پژوهی و سیاستگذاری پیوند و ارتباط محکمی وجود دارد. زیرا ما هر سیاستگذاری که انجام می دهیم لاجرم ملزم به یک نگاه نسبت به آینده هستیم. در سیاستگذاری ما هدف ها را ترسیم می کنیم که بناست در آینده به آن برسیم و آن ها را تحقق ببخشیم. بنابر این برای سیاستگذاری ما نیاز به رویکرد آینده پژوهانه داریم. از این رو برای هرنوع سیاستگذاری آینده پژوهی ضرورت می یابد. دانشیار دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) تاکید کرد بر این اساس اگر ما دانش آینده پژوهی را به خوبی بشناسیم و بر آن مسلط باشیم یا از آینده پژوهان کمک بگیریم، بهتر و بیشتر می توانیم در سیاستگذاری از آن استفاده کنیم تا آینده مطلوب و مورد نظر خود را بسازیم.
دبیر کل انجمن های زیست محیطی و منابع طبیعی کشور: اگر در هنگام سیاستگذاری و برنامه ریزی از آینده پژوهی استفاده کنیم می توانیم از آسیب هایی که بعد از اجرای طرح ها و برنامه ها بروز می کند جلو گیری کنیم.
آقای الموتی دبیر کل انجمن های زیست محیطی و منابع طبیعی کشوردر این نشست درباره ی چالش های زیست محیطی و چشم اندازپیش رو به ارائه بحث پرداخت . دبیر کل انجمن های زیست محیطی با اشاره به چالش های زیست محیطی در استان قزوین برخی از روند ها را که تاثیرات مخربی بر محیط زیست دارند یاد آور شد و با هشدار نسبت به پیامد های زیانبار و آسیب زای آنها خواستار توجه بیشتر به آثار و پیامد های سیاستها و برنامه ها در آینده شد. آقای الموتی تاکید کرد: اگر در هنگام سیاستگذاری و برنامه ریزی با استفاده از آینده پژوهی درباره ی پیامد های سیاست ها و برنامه ها در آینده پیش بینی صورت گیرد و وضعیت های احتمالی که بر اثراجرای سیاست ها و برنامه پیش خواهد آمد از قبل ترسیم شود، می توانیم از اغلب آسیبها که بعد از اجرای طرح ها و برنامه بروز می کند جلو گیری کنیم. دبیر کل انجمن ها زیست محیطی با اشاره به اینکه تخریب محیط زیست بازگشت ناپذیر است و یا اینکه اصلاح و ترمیم آن سالها زمان نیاز دارد تاکید کرد: از این جهت قبل از اجرای سیاستها و برنامه ها و پیش از آنکه آسیب ها و زیان ها ی ناشی از اجرای سیاستها و برنامه ها خود نمایی کند لازم است از آینده پژوهی و آینده نگری کمک بگیریم و بکوشیم با استفاده از این دانش قبل وقوع آسیب ها آنها را علاج کنیم و دست به پیشگیری قبل از بروز آسیب بزنیم .
دکتر عین اله کشاورز ترک استادیار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره): از نظر توجه به آینده پژوهی در تدوین اسناد استان قزوین پیشتاز، تاثیر گذار، و مورد توجه و رجوع بوده است.
دکتر عین اله کشاورز ترک استاد یار دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) سخنران بعدی این نشست بود که آینده پژوهی در اسناد برنامه ای استان قزوین را با تاکید بر سند آمایش استان مورد بحث قرار داد. دکتر کشاورز با مروری بر فعالیت هایی که با رویکرد آینده پژوهانه در تدوین اسناد برنامه ای استان قزوین صورت گرفته است فهرستی از این اسناد را ارائه کرد و گفت از نظر توجه به آینده پژوهی در تدوین اسناد استان قزوین نسبت به سایر استانها پیشتاز بوده و از این نظر همواره تاثیر گذار و به عنوان نمونه استانی که به آینده پژوهی توجه و تاکید کرده مورد توجه و رجوع بوده است. چنانکه برای اولین بار در کشور رشته آینده پژوهی را تاسیس کرد و موجب ترویج آن در سراسر کشور شد. وی با اشاره مختصری به فرایند تدوین سند آمایش استان قزوین یافته ها و دستاورد های ناشی ازتدوین این سند را ذکر و تاکید کرد که مبنا قرار گرفتن آن در سیاستگذاری و برنامه ریزی می تواند آثار و پیامد فراوانی برای استان به همراه داشته باشد.
مهندس زاهدی استاندار قزوین: اگر آینده را به عنوان فرصت در نظر بگیریم، باید خالق و سازنده آن باشیم.
سخنران اختتامیه این همایش مهندس زاهدی استاندار قزوین بود. استاندار قزوین با اشاره به اهمیت آینده پژوهی گفت: اگر آینده را به عنوان فرصت در نظر بگیریم، باید خالق و سازنده آن باشیم. آقای زاهدی افزود: ما باید از طریق آینده پژوهی ، آینده را پیش بینی و آنرا تبیین کنیم.
وی با بیان تفاوت های آینده پژوهی و آینده نگاری، تصریح کرد : ما در کنار پژوهش برای آینده که بیشتر شامل پیش بینی آینده است، باید آینده نگار و سازنده آینده باشیم.
استاندار اظهار داشت: از آنجایی که در دنیای امروز همه چیز بر هم اثر می گذارد، در آینده نگاری باید تبعات و پیامد های تصمیماتمان را هم در نظر بگیریم.
وی با اشاره به اهمیت علوم شناختی در آینده نگاری، اضافه کرد: در بحث آینده نگاری معمولا به مسائلی مانند صنعت، کشاورزی، جمعیت و محیط زیست بیشترتوجه می شود اما آینده فکری مردم هم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و باید نسبت به فکر و سلیقه ی مردم در آینده هم شناخت پیدا کنیم.
زاهدی گفت: در گذشته برنامه ریزی ها برای رسیدن به آرزوها انجام می شد اما اکنون باید به دنبال برنامه ریزی برای اهداف قابل دسترس باشیم.
استاندار اظهار داشت: با توجه به پیشینه کشور و حکومت های استبدادی حاکم بر آن، تفکری اشتباه در کشور رایج شده که همه به دنبال اهداف کوتاه مدت هستند و این تفکر در برخی مردم و مسئولین نهادینه شده است.
وی با اشاره به وجود روش های سنتی در سیاست گزاری تصریح کرد: امروزه همه ی جوامع از یکدیگر تاثیر می گیرند و به همین علت ما هم باید با تمام دنیا حرکت کنیم و بروز باشیم.
عبدالمحمد زاهدی یکی از مشکلات دیگر را فرصت ندادن به صاحبنظران و ایده پردازان دانست و افزود: برخی مدیران خود را از آموزش و بروز شدن بی نیاز می بینند و این یکی از دلایل پیدایش این مشکل است.
استاندار اضافه کرد: برخی مدیران به مشارکت مردمی و برون سپاری همچنان اعتقادی ندارند و این باعث بروز مشکلاتی می شود.
وی در پایان با اشاره به سرمایه اجتماعی استان، آن را یکی از بزرگترین چالش های استان بیان کرد و اظهار داشت: اگر سرمایه اجتماعی استان را تقویت نکنیم، تزریق پول و سرمایه مشکل گشا نخواهد بود.
