دو ماهی است که وقتی وارد دانشگاه می شویم در داخل محوطه، سه نفر خانم و یک نفر آقا را می بینیم که به عنوان ضابط آیین نامه عفاف و حجاب شناخته می شوند.خانمها به دانشجویان دختر و ضابط آقا به دانشجویان پسری که احیانا حواسشان به اجرای برخی از بندهای ضوابط پوشش نیست تذکر می دهند.در کنار اینکه کلمه ضابط فرهنگی در ادبیات عمومی دانشگاه به تازگی وارد شده است، خنده رو و خوش برخوردبودن ضابطان نیز در نوع خود بسیار جلب توجه می کند. پیرو برخی از درخواستها در خصوص تبیین بیشتر عملکرد ضابطان، مصاحبه ای با دکتر فرزاد جهان بین، معاون فرهنگی دانشگاه ترتیب دادیم تا در این خصوص بیشتر توضیح دهند:
در خصوص آیین نامه ضوابط پوشش و سابقه آن و اینکه به چه دلیلی این آیین نامه تدوین شده است توضیح بفرمایید.
همانطور که مستحضرید سابقه تدوین آیین نامه ضوابط پوشش به مرداد ماه سال 1366 برمی گردد که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تدوین، تصویب و به دانشگاه ها ابلاغ شد.ضرورت اصلی تدوین این آیین نامه، مطلوب سازی فضای دانشگاه جهت تحصیل و علم آموزی است. و این همان موضوعی است که تقریبا اکثر دانشگاههای معتبر دنیا را بر ان داشته تا چنین آیین نامه های مشابهی را تدوین کنند. در سال گذشته، در راستای اجرای هرچه کاملتر این هدف ، آیین نامه مذکور و تجارب دیگر دانشگاه ها مدنظر قرار گرفت.مضاف آنکه به هرحال جامعه ما دینی است و نسبت به مساله حجاب و عفاف حساسیت وجود دارد که این امر بسیار مطلوبی است.اما فقدان شفافیت در ضوابط می تواند امکان برخوردهای سلیقه ای و توام با افراط و تفریط را فراهم نماید. بر این اساس پیش نویسی تهیه و در جلسات شورای فرهنگی مطرح شد. هشت جلسه از جلسات شورا با حضور تمامی اعضاء به این موضوع اختصاص یافت و نهایتا با توجه به فتاوای مراجع معظم تقلید، عرف و با حاکمیت منطق و با نگاهی واقع بینانه تلاش شد آیین نامه ای برای دانشگاه در زمینه ضوابط پوشش تدوین گردد.
در خصوص اجرای آیین نامه چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
در این آیین نامه پیش بینی شده است که حداکثر تلاش برای اطلاع رسانی صورت گیرد به نحوی که هیچ کس نباشد که با آیین نامه و مفاد آن آشنا نباشد.از همین روی قریب به یکسال در این خصوص اطلاع رسانی شد و سوالات و شبهات پاسخ داده شد.همچنین متن ایین نامه در اختیار خانواده ها قرار گرفت. پس از آن توسط ضابطین به افرادی که ملاحظات لازم را ندارند – البته تعداد اینها واقعا کم است- 4، 5 بار تذکر داده خواهد شد.در مرحله بعدی اگر وضعیت خود را اصلاح نکنند به مرکز مشاوره برای مشاوره با اساتید مرتبط راهنمایی می شوند تا اگر واقعا مشکل فکری یا روحی هست بررسی شود.اگر بعد از این مرحله مجددا وضعیت اصلاح نشود به کمیته انضباطی معرفی می گردند.
آیا به نظر شما این مراحل خیلی طول نمی کشد؟
اتفاقا همین مدنظر ماست.ما در این موضوع صرفا نگاه تربیتی داریم و معتقدیم عمده مسائل با این نگاه قابل حل است.
هرگاه ما ضابطین رو دیدیم خنده رو و خوش برخورد بودند، می شود در خصوص اینها توصیحی ارائه کنید؟
ضابطان شامل سه نفر خانم و یک نفر آقا هستند و هر چهار نفر افراد تحصیل کرده ای هستند. تلاش شده است ضابطان از بین افراد معتقد و ملتزم، خوش برخورد و پر حوصله انتخاب شوند.جلسات متعددی برای ضابطان گذاشته شده است تا با اصول کار و آداب امر به معروف آشنا شوند.به عنوان مثال رعایت روانشناسی فرد و حالات روحی وی بسیار موثر است.از همین رو تذکر داده شده است که در بدو ورود به دانشگاه به هنگام صبح جز در موارد حاد تذکر داده نشود.چرا که فرد عجله دارد و نگران است.وظیفه دوستان فقط تذکر شفاهی و مکتوب کردن آن است.و تاکید شده است که به هیچ نحو با افراد مشاجره ننمایند و در تذکر، کرامت و حرمت آنها را پاس بدارند.اصلی که همه اعضاء شورای فرهنگی و بالاخص رئیس محترم دانشگاه و مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه برآن تاکید دارند.من یادم هست در جلسه ای حاج آقای عابدینی گفتند ما اگر بنا باشد آدم محجبه ای که کرامت و شخصیت او نابود شده است داشته باشیم تا فرد شل حجاب کرامت مند، دومی برای ما مطلوبیت دارد.
گفتید که ضابطان تذکر می دهند و یادداشت می کنند، اگر فرد خاطی کارت نشان نداد چه؟
(باخنده) دانشگاه محیط کوچکی است بالاخره کسی که تعمد در نادیده گرفتن ضوابط داشته باشد معلوم می شود.
ممکن است سوال در ذهن ایجاد شود و آن اینکه چه مشکلی بوده است که این ضابطین به کار گرفته شده اند؟ در این خصوص توضیحی دارید.
اولا من بارها عرض کرده ام ما در دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) به خاطر دانشجویان و اساتید و کارمندان فرهیخته و فضای فرهنگی ای که داریم مشکل خاصی نداریم. 98 درصد از دانشجویان ما به حجاب معتقد هستند و اگر هم برخی کم توجهی می کنند به دلیل بی دقتی و عدم آگاهی نسبت به فلسفه حجاب است.یکی از دلایل این سخن است که همین الان کانون حصنا ی ما- عفاف و حجاب- 700 عضو فعال دارد. منتها باید با همین عده محدود نیز براساس ضوابط شفاف برخورد شود.دوم آنکه پیش از این، زحمت این تذکرات بر دوش همکاران عزیز ما در انتظامات بود.خب، بر اساس مستنداتی که عزیزان ما در حراست ارائه کردند، این وظیفه ربطی به مجموعه حراست و انتظامات ندارد و در طول همین مدتی هم که اینکار رو می کردند بر حسب احساس تکلیف و وظیفه بود و مبتنی بر درخواست شورای فرهنگی به این کار مبادرت می نمودند.لذا این بار باید برداشته می شد تا آنها به وظایف اصلی شان بپردازند.و همینجا لازم است من از زحمات عزیزان صمیمانه قدردانی نمایم.جدای از این چنانچه عرض شد، تذکر دادن یک کار تخصصی است و ازباب آیه "ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر و ینهون عن المنکر..."یک عده ای می باید مشخصا در این باب آموزشهای اصلی را ببینند و نسبت به اینکار مشخصا مسئولیت داشته باشند.هرچند این مساله نافی مسئولیت همگان در باب امر به معروف و نهی از منکر نیست.
اگر فردی از عملکرد ضابطان شکایتی داشت باید به چه کسی مراجعه شود؟
ضابطان موظفند کارت شناسایی نصب کنند و این به همین دلیل امکان شکایت و یا تقدیر است.اگر مواردی چنین بود به دفتر معاونت فرهنگی – دبیرخانه عفاف و حجاب- مراجه نمایند.
در خصوص فرهنگ عفاف و حجاب آیا کارهای دیگری هم انجام می شود؟ در این خصوص توضیح دهید.
برنامه های مفصلی در مجموعه فرهنگی دانشگاه در این خصوص طراحی شده و در حال اجراست که انشاء الله در آینده گزارش کاملی در خصوص آن ارائه خواهم کرد.