به گزارش خبرنگار روابط عمومی دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) و به نقل از خبرگزاری فارس از اردبیل و هم زمان با آغاز سال تحصیلی دانشگاهها و به دلیل حساس بودن بحثهای فرهنگی که این روزها در داخل دانشگاهها کمتر مورد توجه واقع شده است به سراغ یکی از مسؤولان فرهنگی دانشگاه بینالمللی امام رفتیم تا گفتو گویی با وی در این خصوص داشته باشیم که وی در نشستی صمیمی به سؤالات خبرنگار فارس در خصوص اهمیت بحث ترویج فرهنگ، نقش اساتید در اشاعه فرهنگ در داخل دانشگاهها، مهم ترین چالشهای فرهنگی در عصر کنونی و علت برخی بدحجابیها در دانشگاههای ایران پاسخ داد که از نظر خوانندگان میگذرد.
* ابتدا کمی از خود و سوابقتان بگویید.
در سال 1359در شهرستان مشکینشهر متولد شدم و مقطع ابتدایی و راهنمایی را در همین شهر گذراندم دوران تحصیلی متوسطه را در دبیرستان نمونه دولتی شیخ مفید در اردبیل بودم و مجدداً برای پیش دانشگاهی به مشگینشهر آمدم تا در شهر خود ادامه تحصیل دهم.
در سال 77 و در رشته معارف اسلامی و علوم سیاسی در دانشگاه امام صادق (ع) پذیرفته شدم و در سال 86 نیز در مقطع دکتری در دانشگاه تحصیلات تکمیلی معارف اسلامی در رشته مطالعات انقلاب اسلامی مشغول به تحصیل شدم.
از سال 83 تا 89 در سازمان فرهنگی - هنری شهرداری تهران مشغول به کار بودم که در طی این مدت مدیر برنامهریزی یکپارچه، دبیر شورای عالی برنامهریزی، قائم مقام معاون فرهنگی در امور طرحهای فراگیر و شاخص شهری ملی و بینالمللی سازمان فرهنگی - هنری شهرداری از جمله مسئولیتهایی است که در این سازمان داشتم.
در سال 89 به عضویت هیأت علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی (ره) درآمدم و در همان سال با توجه به سوابق مدیریت فرهنگی به عنوان معاون فرهنگی این دانشگاه مشغول به کار شدم.
در سال تحصیلی 91- 90 هم به عنوان معاون فرهنگی برتر دانشگاهها و مراکز آموزش عالی دولتی سراسر کشور انتخاب شدم و اکنون در کنار این مسؤولیت به عنوان رئیس کمیته دانشگاهی با دبیرخانه دائمی کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی مشغول به فعالیت هستم.
تاکنون دو کتاب از بنده در حوزه اندیشه سیاسی به چاپ رسیده که یکی از کتابها در آستانه چاپ سوم است و تعدادی مقالات علمی ـ پژوهشی و علمی ـ ترویجی و تخصصی هم محصول تلاش علمی بنده است.
* با توجه به اینکه شما مسئولیتهای مختلفی را در حوزه فرهنگی تجربه کردهاید به نظر شما اساتید چه نقشی در ایجاد فضای فرهنگی و جایگاه آن در دانشگاه دارند؟
دانشگاه از چند رکن اساسی تشکیل شده است، مدیریت، متون درسی، استادان، دانشجویان و کارمندان که همه این بخشها مهم و اثرگذار هستند اما بیشک مهمترین رکن در هر دانشگاهی استاد است.
استادان با دارا بودن دایره نفوذ عمیقی از حیث علمی و روحی - معنوی نقش به سزایی در تربیت دانشجو دارند و به ظاهر نقش استاد در تعلیم خلاصه میشود اما این نگرش صحیح نیست زیرا بسیاری از تاثیرگذاریها به شکل غیررسمی و ضمنی صورت میگیرد که در بحث مدیریت دانش از این گونه دانشها به دانش پنهان یاد میشود.
نوع پوشش استاد، نوع برخورد، سعه صدر وی، خودباوری و دهها مساله دیگر که شاید در آموزش رسمی مورد توجه نباشند اما تاثیرگذاری آن ها نه تنها کمتراز آموزش رسمی نیست بلکه بسیار بیشتر است و فرهنگ و کار فرهنگی در برگزاری چهار نشست و همایش و نمایشگاه و ... خلاصه نمیشود بلکه همه آنچه که اتفاق میافتد و حتی اتفاق نمیافتد اثر فرهنگی دارد.
* برای ایجاد فضای فرهنگی در دانشگاهها چه برنامههایی لازم است؟
چنانچه در پاسخ به سئوال قبلی گفته شد فرهنگ نسبت به سایر حوزهها نقش محوری دارد و جایگاه آن از این منظر باید مورد توجه قرار گیرد.
در کنار این مساله، به نظر من مهمترین رکن در شکلگیری فضای مناسب فرهنگی در دانشگاهها، پاسداشت کرامت دانشگاهیان است، دانشجو و استاد و کارمندی که کرامت و عزتش حفظ نشود آمادگی پذیرش هیچ پیام مثبتی را نخواهد داشت همانگونه که امام سجاد (ع) فرمودند: «کسی که کرامتش لگدمال شده و تحقیر شده است نمیتوان از او انتظار خیر و رشد داشت» و به نظر بنده خط قرمز در این موضوع است.
نکته سوم اینکه برنامهریزیهای فرهنگی باید به گونهای تعاملی طراحی شود یعنی اینکه مخاطب دانشگاهی صرفاً شنونده نباشد بلکه خود در تولید محتوا و کشف حقیقت نقش ایفا کنند.
و به عنوان نکته چهارم نیز باید بگویم به نظر بنده هر چه در دانشگاه، فضا به سمت مسائل علمی سنگینی کند و رقابت اصلی در مسائل علمی باشد خود به خود بسیاری از مشکلات مرتفع شده و فضای دلپذیرتری ایجاد میشود.
* مهمترین چالشهای فرهنگی عصر کنونی در دانشگاهها کدام است و چه راه حلی میتوان برای آن ارائه کرد؟
دانشگاه باید نسبت خود را با خود و با جامعهاش ترسیم کند از آن جایی که دانشگاه و نظام دانشگاهی در کشور ما وارداتی است و جهت آن بیرون از دانشگاه تعریف میشده است یکی از مسائلی که پیش آمده این است که دانشگاه بعضاً تعریف درستی از جایگاه خود ندارد همان طور که امام راحل (ه) فرمودند: «دانشگاه عامل سعادت و شقاوت یک ملت است» باید به درستی و در یک نگاه کلان و راهبردی مورد تبیین قرار گیرد.
نکته بعدی اینکه دانشگاه نسبتش با جامعه نیز معلوم نیست و باید به دنبال این سئوال بود که مثلاً در حوزه فنی و پایه دانشگاه چقدر در خدمت صنعت است.
یکی از مقالاتی که توسط یکی از استادان دانشگاهی ما برای یکی از مجلات خارجی ارسال شده بود، پذیرش شد و پس از آن نامهای از سوی این مجله خارجی دریافت شد که در آن قید شده بود «شرکتی که این مقاله را به شما سفارش داده است، مبلغی به حساب نشریه واریز کند» چون گمان آن ها این بود که تمام پژوهشها بر اساس سفارش و به قصد حل مسالهای انجام میشود در حالی که در کشور درصد قابل توجهی از پژوهشها در خلاء است.
* متاسفانه نوع پوشش بانوان در دانشگاهها امروزه بیش از پیش به سوی غربگرایی میرود، علت این امر چیست؟
فکر نمیکنم این حرف درست باشد، چون واقعاً ذهنیتها بعضاً در مورد دانشگاه درست نیست و عمده دانشجویان به موضوع حجاب معتقد و پایبند هستند اما بعضاً شناخت درستی از حدود حجاب ندارند و یا آنقدر برایشان اهمیت ندارد و از این رو بعضی مواقع دقت لازم را ندارند.
در خصوص جلوگیری از بدحجابی باید دید واقعاً در مقابل این همه تبلیغات و برنامهریزی که در شبکههای ماهوارهای است در نقطه مقابل ما چه کردهایم؟
با وجود برنامهریزیهای متناقض که در دستگاههای فرهنگی ما بالاخص در صدا و سیما صورت میگیرد و کار فرهنگی ضعیف و نچسب و تابلویی که بعضاً در زمینه حجاب انجام میشود، چه انتظاری از جوانان داریم و واقعاً مردم ما متدین هستند و ما بیش از اینکه در این زمینه از آن ها انتظار داشته باشیم باید به خودمان و کارهای فرهنگی و ... که انجام دادهایم رجوع کنیم.
* نیازهای فرهنگی دانشجویان باید در قالب چه برنامههایی ارائه شود تا استقبال بیشتری از حجاب و مسائل پیرامون آن صورت گیرد؟
برنامههای هنری و نیز برنامههایی که به صورت تعاملی است و دانشجو در آن نقش ایفا میکند و شنونده صرف نیست و خصوصاً موجب تقویت قدرت تعقل و شیوه تفکر افراد میشود از جهات عدیدهای مناسبتر هستند.
* در دانشگاههای استان اردبیل میزان توجه به برنامههای فرهنگی را چگونه ارزیابی میکنید؟
پاسخ دقیق این سؤال نیاز به بررسی دقیق علمی و میدانی دارد اما به هر حال عموم دانشگاههای کشور، با توجه به گردش اطلاعات و فشردگی زمان و مکان و عواملی از این نظر، شرایط نزدیک به هم دارند.
* و سؤال آخر این که اخیراً مجوز ایجاد دانشگاه بینالمللی در شهرستان مشکینشهر صادر شده است آیا این شهر توانایی و ظرفیت اداره این واحد را خواهد داشت و برای برنامههای فرهنگی این دانشگاه چه مواردی پیشنهاد میشود؟
این اتفاق مبارک را به مردم فرهنگی و علم دوست مشکینشهر تبریک میگویم و اعلام میکنم قطعاً این ظرفیت با توجه به شناخت دقیقی که بنده از این شهرستان و مردم آن و نخبگان حاضر در مشکینشهر و یا مشکینشهریهای خارج از جغرافیای این شهر دارم، بیشک افراد بسیاری هم به ویژه در کشورهای همجوار وجود دارند که علاقه مند به ادامه تحصیل در این دانشگاه باشند با وجود این دو عامل این دانشگاه میتواند موفق باشد، البته بالفعل کردن این توانمندیها و اینکه با توجه به موقعیت شهرستان بر روی چه مزیتهای رقابتی تاکید شود نیاز به سیاستگذاری و برنامهریزی دقیق دارد.