کارگاه « برنامه ریزی مبتنی بر سناریو در آینده پژوهی» برگزار شد

کارگاه « برنامه ریزی مبتنی بر سناریو در آینده پژوهی» روز دوشنبه مورخ 19 آذر ماه با حضور تعداد زیادی از اعضای هیأت علمی دانشگاه، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، و سایر علاقه­مندان از داخل و خارج دانشگاه در پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی برگزار گردید. این کارگاه با توجه به نیاز مبرم دانشجویان و محققان به ویژه علاقه‌مندان به آینده‌پژوهی به دانستن روش­ سناریونگاری توسط گروه آینده نگاری پژوهشکده آینده پژوهی برگزار شد. هدف اصلی طرح و توسعه سناریوها برانگیختن اندیشه درباره رخدادهای ممکن، پیش فرض های مرتبط با این رخدادها، فرصت ها و تهدیدهای ممکن و روش های اقدام است. سناریوسازان از طریق فرایندهای گروهی و مشارکتی، مجموعه داستان هایی درباره آینده درازمدت می آفرینند. یکی از چالش های اساسی تهیه سناریوها یکپارچه کردن دانش بازیگران علمی و بازیگران اجرایی برای درک بهتر تعاملات پیچیده بین عوامل تاثیرگذار است. هدف از برگزاری این کارگاه آشنایی مدرسان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی با روش‌های سناریونگاری بوده است. برخی از عنوان ها و موضوعاتی که در این کارگاه مورد بحث و بررسی قرار گرفت عبارتند از:

• اهمیت و جایگاه سناریو و سناریو پردازی
• تکنیک های سناریو پردازی
• آینده نگاری و سناریو پردازی
• آشنایی با پیشران ها و... در سناریو پردازی
• عناصر (رویدادها،روندها،تصورات واقدمات)
• کارکرد سناریو و سناریوسازی
• قابلیت‌ها و الزامات مورد نیاز در سناریونویسی
• گستردگی سناریو

در این کارگاه آقای دکتر محمدحسن ملکی عضو هیات علمی و دانشیار دانشگاه قم به عنوان مدرس به ارائه بحث پرداختند. در ابتدا مفاهیم آینده پژوهی، آینده نگاری و پیش بینی و تفاوت های آن ها مورد بررسی قرار گرفت. سپس انواع آینده ها و سناریوهایی که می توان برای آنها در نظر گرفت تجزیه و تحلیل شد. در ادامه فرایند کلی آینده پژوهی ارائه گردید. در مرحله اول روش های استخراج پیشرانهای کلیدی توضیح داده شد در مرحله دوم روش های عدم قطعیت بحرانی، دیمتل، مدلسازی ساختاری تفسیری و تحلیل تاثیر متقابل برای انتخاب عدم قطعیت های نهایی توصیف شدند. دکتر ملکی با تشریح اهمیت و چگونگی سناریونویسی، عنوان کرد: سناریوها معمولاً به صورت داستان بیان شده و دربردارنده توصیف وضعیت نهایی در آینده، و شرح و توضیح چگونگی ظهور و بروز آن وضعیت هستند. دلیل استفاده از قالب داستانی آن است که داستان‌ها افراد را تشویق می‌کنند تا ناباوری و بی اعتمادی خود را کنار بگذارند و این ویژگی مهمی است که نمودارها و مقاله های علمی قادر به انجام آن نیستند. داستان‌ها همچنین قادر به انتقال مفاهیم پیچیده هستند، به طوری که خواننده به آسانی آن را درک می‌کند و به خاطر می‌سپارد. دکتر ملکی با تشریح بحث عنوان کرد: از سناریوها به شیوه های مختلفی استفاده می‌شود. سازمان‌ها ممکن است به ارزیابی راهبرد کنونی در مقابل سناریوها و ارزیابی استحکام راهبرد جاری بپردازند. اگر راهبردی در میان چندین آینده بدیل به شکلی کارآمد ظاهر شود، می‌توان آن را مستحکم پنداشت و اگر تنها در یکی از ابعاد آینده موفق باشد، سازمان را در معرض خطر بزرگ‌تری قرار می‌دهد. همچنین ممکن است سازمان‌ها به گسترش برنامه­های احتمالی برای تدوین چگونگی عملکرد و رفتار خود در هر یک از آینده های احتمالی بپردازند، در چنین حالتی با به‌کارگیری سناریوها در برنامه ریزی، این احساس پدید می‌آید که سازمان یا فرد آمادگی بهتری برای برخورد با رویدادهای آینده دارد. در ادامه مباحث کارگاه نحوه سناریونویسی با بکارگیری متد روش شناسی سیستم های نرم توضیح داده شد، و جلسه با بحث و تبادل نظر ادامه یافت. نشست کارگاهی­ بعدی به شرح زیر در پژوهشکده آینده پژوهی در دانشگاه بین المللی امام خمینی برگزار می شود:

• روش تحقیق کیفی؛ نظریه داده بنیاد - دوشنبه 26/09/1397 ساعت 10-12