نشست تخصصی آینده پژوهی با عنوان "فعالیتهای مدنی؛ مشارکت مردمی و آیندۀ فعالیتهای اجتماعی روز دوشنبه 3 دی ماه در پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی برگزار شد.
در این نشست تخصصی خانم مراقی پژوهشگر حوزه مطالعات اجتماعی با اشاره به فعالیتهای مدنی و مشارکت مردمی به بررسی آینده های پیش روی فعالیت های اجتماعی پرداخت.
سخنران نشست تخصصی ابتدا به معرفی نهادهای مدنی پرداخت و گفت: نهاد مدنی به نهادهایی گفته می‌شود که در راستای توسعۀ سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در یک کشور فعالیت می‌کنند. مشخصۀ اصلی نهادهای مدنی، غیردولتی بودن آن‌ها و عدم‌وابستگی تشکیلاتی و مالی به حاکمیت سیاسی و ارگان‌های دولتی است. «روشی برای انتقاد و اعتراض بدون خشونت به سیاست‌های یک حکومت» را در بطن فعالیتهای این نهادها می‌توان جستجو کرد.
خانم مراقی در باره تاریخچه نهادهای مدنی گفت: شکل‌گیری نهادهای غیردولتی به معنای جدید ریشه در تاریخ تحولات مغرب زمین/ قرن 17 به بعد دارند که انقلاب کبیر فرانسه (قرن 18) و وقوع انقلاب صنعتی (اوایل قرن 19) روند آن‌را تسریع کرد. در ایران پیش از انقلاب با وجود آشنایی روشنفکران ایرانی با غرب، تشکیل و تاثیرگذاری این نهادها تحقق چندانی نیافت. هرچند که در قوانین اساسی سال 1331 و 1337 خورشیدی به تشکیل آن‌ها اشاره شد.
سخنران نشست تخصصی پژوهشکده آینده پژوهی دانشگاه بین المللی امام خمینی گفت: پس از سال 1376 بحث شکل‌گیری نهادهای مردمی در گفتمان سیاسی مطرح شد و رویکردهای جامعۀ مدنی، توسعه سیاسی، شفاف‌سازی و پاسخگو کردن دولت و در نهایت جایگزین ساختن مشارکت سازمان یافته به‌جای مشارکت توده‌ای را در راس چشم‌اندازهای خود قرار دادند. در این دوره آئین نامه های متعددی برای سامان دادن فعالیت نهادهای مدنی تدوین و تصویب شد. نمونه‌ای از آیین‌نامه‌ها را که به برنامه‌های توسعه سوم، چهارم و پنجم مربوط می شود و در باره بخش خصوصی است می‌توان در موارد زیر اشاره کرد:
- تشکیل واحد سازمانی مناسب، برای تقویت و حمایت از بخش غیردولتی، در زمینه‌های نهادسازی، آموزش، ایجاد تسهیلات
- شناسایی و واگـذاری وظـایف، امور و فعالیت‌هـای قابل واگذاری دستگاه‌های اجرایی به بخش غیردولتی با هدف رهاسازی دولت از تصدی‌های غیر ضروری
- تدوین طرح جامع مشارکت و نظارت مردم، سازمان‌ها، نهادهای غیردولتی و شوراهای اسلامی، در توسعه پایدار کشور
- تقویت و پشتیبانی از سازمان‌های غیردولتی حامی محیط‌زیسـت و منابع طبیعی از طریق تلقی کمک‌های مالی اشخاص حقیقی و حقوقی به این سازمان‌ها به عنوان هزینه‌های قابل قبول
- حمایت‌های اجرایی از فعالیت تشکل‌های غیردولتی جوانان
- تهیه طرح های مربوط به ایجاد و تقویت تشکل‌های مردمی، سازمان‌های غیردولتی و سازمان‌های محلی با هدف زمینه‌سازی اعمال تصدی دولت به ایشان
- استفاده از توان و امکانات بخش غیردولتی در توسعه آموزش‌های فنی‌وحرفه ای و علمی کاربردی
- ارتقا مشارکت نهادهای غیردولتی و موسسات خیریه در برنامه فقرزدایی
- اصلاح قوانین برای مشارکت مردم و نهادهای غیردولتی در امور فرهنگی و هنری
- حمایت از ایجاد و گسترش سازمان‌های غیردولتی و نهادهای مدنی مربوط به تشکل‌های زنان برای تقویت سطح مشارکت زنان درجامعه
- استفاده از ظرفیت های سازمان‌های غیردولتی بـرای توانمندسازی و ارتقای سطح مشارکت همه جانبه جوانان
- ارائه تسهیلات به بخش غیردولتی در ارتقای توان گردشگری
- فراهم نمودن زمینه تشکیل نهادهای داوری غیردولتی برای توسعه امور قضایی.